Η επίλυση των θεσμικών ζητημάτων των ιχθυοκαλλιεργειών, που αφορούν κύρια το χωροταξικό σχεδιασμό, αλλά και η νέα φάση επενδύσεων που απαιτούνται για την ανάταξη του κλάδου στο φόντο των εξελίξεων με τη μεγαλύτερη εταιρεία του κλάδου, την Avramar, τίθενται επί τάπητος στο Συνέδριο Ιχθυοκαλλιέργειας 2024, που επιστρέφει για τρίτη χρονιά στην Αθήνα με θέμα «Προσδιορίζοντας ένα ανθεκτικό μέλλον» στις 28 και 29 Ιουνίου, στο Διεθνές Συνεδριακό Κέντρο Αθηνών του Μεγάρου Μουσικής.
Πιο συγκεκριμένα, κορυφαίοι ομιλητές για δύο μέρες θέτουν τις προκλήσεις, τις εξελίξεις, τις τάσεις και τις ανάγκες του κλάδου για την εξασφάλιση της βιωσιμότητας στην επόμενη μέρα του, μέσα από μια πλούσια ατζέντα όπου τον λόγο έχει η εξωστρέφεια και οι δυναμικές συμπράξεις.
“Οι μεγάλες θεσμικές τις προκλήσεις του κλάδου, βιώσιμων πρακτικών, η διεύρυνση της ζήτησης και την προώθηση της διεθνούς συνεργασίας απασχολούν το συνέδριο με βάση όσα ανέφερε κατά την συνέντευξη τύπου παρουσίασής του, την Τρίτη 25 Ιουνίου, ο Φίλιππος Πετρίδης, Διευθύνων Σύμβουλος της ΑΜΒΙΟ, εταιρείας συμβούλων, που με την υποστήριξη της Ελληνικής Οργάνωσης Παραγωγών Υδατοκαλλιέργειας (ΕΛΟΠΥ) και την επιστημονική συνεργασία του Γεωπονικού Πανεπιστημίου Αθηνών, την αιγίδα του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας και του Υπουργείου Ανάπτυξης διοργανώνει το συνέδριο.
“Αποτελεί το συνέδριο τη βάση για δίκτυο ευκαιριών και ουσιαστικά, την απαρχή ενός εγχειρήματος ώστε να καταστήσουμε την Ελλάδα κέντρο αλλά και βάση της συνεργασίας μεταξύ χωρών” τόνισε ο κ, Πετρίδης, “Η ιχθυοκαλλιέργεια διάσπαρτη σε όλη την επικράτεια και αναπτύσσεται σε περιοχές που μειονεκτούν και δεν συγκρούονται με τον τουρισμό. Αποτελεί μια σημαντική συνεισφορά στην ελληνική οικονομία. Αρχίζουμε και προσελκύουμε το ενδιαφέρον πολλών αντιπροσωπειών” συμπλήρωσε ο κ. Πετρίδης σημειώνοντας ότι στο συνέδριο, η Ινδία είναι τιμώμενη χώρα, ενώ προσκεκλημένος είναι και ο πρέσβης της Κίνας. “Έχουμε 67 ομιλητές για να μιλήσουν για τα προβλήματα και τη δυναμική του κλάδου καθώς και 5 χρηματοδοτικού φορείς” τόνισε ο Διευθύνων Σύμβουλος της ΑΜΒΙΟ.
Κλάδος με σημασία
Να σημειωθεί ότι ο κλάδος είναι από τους βασικούς για τη διατροφική ασφάλεια της χώρας αλλά και εισφέρει στις εξαγωγές. Συγκεκριμένα, διατηρώντας σταθερά την ηγετική της θέση στην Ευρωπαϊκή Ένωση, το 2023 η Ελλάδα παρήγαγε 120.000 τόνους μεσογειακών ειδών ιχθύων αξίας €685 εκ με την αξία εξαγωγών να υπερβαίνει τα €572 εκ. Ακόμη μια χρονιά ο κλάδος επιβεβαιώνει τον ισχυρό του εξαγωγικό χαρακτήρα εφόσον 80% της παραγωγής εξήχθη σε 37 χώρες συνεισφέροντας θετικά στο εμπορικό ισοζύγιο της χώρας. Εκτιμάται ότι το 2024 είναι μια χρονιά σταθερότητας για τον κλάδο, γεγονός που θα επιτρέψει την αναδιάρθρωση και τη στρατηγική ανάπτυξη του σε ρεαλιστική βάση. Άλλωστε, η Ελληνική Ιχθυοκαλλιέργεια είναι συνδεδεμένη στενά με την οικονομία, την ανάπτυξη και την κοινωνική συνοχή της χώρας.
Για το λόγο αυτό, το 2024 η Ελληνική Οργάνωση Παραγωγών Υδατοκαλλιέργειας (ΕΛΟΠΥ), ξεκινάει για πρώτη φορά ένα έργο καταγραφής του πραγματικού οικονομικού και κοινωνικού αποτυπώματος ενός κλάδου που στις 11 από τις 13 περιφερειακές ενότητες δημιουργεί πάνω από 12,000 θέσεις άμεσες και έμμεσες θέσεις απασχόλησης. Δεν είναι μόνο η αξία των πωλήσεων και ό όγκος των εξαγωγών, αλλά η συνολικά προστιθέμενη αξία του κλάδου σε άλλες παραγωγικές δραστηριότητες και υπηρεσίες που εξαρτώνται ή αναπτύσσονται χάρη στην ιχθυοκαλλιέργεια, όπως η παραγωγή ιχθυοτροφών, τα υλικά συσκευασίας, ο εξοπλισμός, τα αναλώσιμα, οι μεταφορές, οι τοπικοί προμηθευτές, τα οφέλη από την αποκέντρωση εξειδικευμένου προσωπικού και άλλα. Είναι ισχυρά μεγέθη που πρέπει να επικοινωνηθούν ευρέως, ώστε να αποτιμάται με ορθότητα και ολιστικά η οικονομική επίδραση της ιχθυοκαλλιέργειας σε περιφερειακό επίπεδο.
Τα προβλήματα
Ωστόσο, όπως αναφέρει ο ΕΛΟΠΥ, την περαιτέρω ανάπτυξη του κλάδου αναστέλλουν η έλλειψη ενός σύγχρονου και ανταγωνιστικού θεσμικού πλαισίου που θα ενισχύσει τη λειτουργία των υφιστάμενων επιχειρήσεων και την προσέλκυση νέων στρατηγικών επενδύσεων. Το κυριότερο έγκειται στην απουσία ολοκληρωμένου χωροταξικού σχεδιασμού που εμποδίζει το σχεδιασμό της αναπτυξιακής στρατηγικής του. Ουσιαστικά από το 2015 και μετά από 2 διαδοχικές παρατάσεις, έχουν ιδρυθεί μόνο 6 από τις 23 περιοχές οργανωμένης ανάπτυξης υδατοκαλλιεργειών (ΠΟΑΥ).
Στελέχη του κλάδου τονίζουν, μάλιστα, ότι η έλλειψη ενός σύγχρονου και ανταγωνιστικού θεσμικού πλαισίου που θα ενισχύσει τη λειτουργία των υφιστάμενων επιχειρήσεων αναστέλλει την περαιτέρω ανάπτυξη του κλάδου και την προσέλκυση νέων στρατηγικών επενδύσεων.
Όπως ανέφερε, πάντως, στην προαναφερόμενη συνέντευξη τύπου, ο κ. Απόστολος Τουραλιάς πρόεδρος της Ελληνικής Οργάνωσης Παραγωγών Υδατοκαλλιέργειας είναι παράδειγμα προς μίμηση για την ΕΕ οι ΠΟΑΥ στην Ελλάδα. Μάλιστα, ο κλάδος ζητά σαφή δέσμευση για μικρή παράταση -εάν αυτή δοθεί- και ειδικότερα ζητά σαφή δέσμευση κυρίως από το υπουργείο Περιβάλλοντος, από το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και πιθανόν από τον ίδιο τον πρωθυπουργό για πλήρη ολοκλήρωση του χωροταξικού σε διάστημα κάτω από ένα χρόνο.
Σημειώνεται ότι στον κλάδο υπάρχουν εταιρείες που έχουν ΠΟΑΥ και άλλες που δεν έχουν ενώ δυνητικοί επενδυτές είναι αντιμέτωποι με πολλά ρίσκα όσο εκκρεμεί το χωροταξικό. Σύμφωνα με παράγοντες της αγοράς, μετά από μια μακροχρόνια διαδικασία ελέγχων, αυτοψιών, μετρήσεων, ακόμη και αντιρρήσεων στο ΣτΕ η διαδικασία θα πρέπει να τελεσφορήσει χωρίς περαιτέρω καθυστερήσεις.
Ο ανταγωνισμός
Επιπλέον, ο ανταγωνισμός από τα εισαγόμενα στην Ευρωπαϊκή Ένωση προϊόντα ιχθυηρών αποτελεί διαχρονικά μεγάλη πρόκληση, η οποία δεν έχει αντιμετωπιστεί αποτελεσματικά. Γιαυτό και οι εξελίξεις στην Avramar είναι άκρως σημαντικές. Με βάση, δε, στελέχη του κλάδου τη στιγμή, τουλάχιστον 6 επενδυτές και funds έχουν εκδηλώσει ενδιαφέρον να επενδύσουν.
Με βάση, δε πληροφορίες, τους υποψήφιους επενδυτές περιλαμβάνονται: από ελληνικής πλευράς, τα Ιχθυοτροφεία Κεφαλονιάς και η Philosfish, ένα επενδυτικό σχήμα από τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, Aqua Bridge, ένα τουρκικό σχήμα με πιθανή συμμετοχή εταιρειών τουρκικών συμφερόντων που δραστηριοποιούνται στην ελληνική αγορά, ένα ισπανικό κι ένα ιρλανδέζικο σχήμα, με πληροφορίες να αναφέρουν και σαουδαραβικό ενδιαφέρον. Εκτιμάται ότι μέχρι τα τέλη Σεπτεμβρίου θα υπάρξουν νεότερα με την κατάθεση δεσμευτικών προσφορών από 3-4 επενδυτές που θα προκριθούν στην φάση αποκλειστικών διαπραγματεύσεων. Ωστόσο, μέχρι την επίτευξη συμφωνίας, παραμένει η αβεβαιότητα και ο “κίνδυνος ναυαγίου” στις συζητήσεις.
Αν επιταχυνθούν οι διαδικασίες και κλείσει συμφωνία με νέο επενδυτικό σχήμα στην Avramar, αυτό, όπως τονίζεται, θα είναι ένα καλό νέο για την αγορά συνολικά, όπου μπορεί μεν να μην υπάρχουν κραδασμοί αφού οι τιμές δεν έχουν επηρεαστεί και οι πωλήσεις αναπτύσσονται, υφίστανται δε παρενέργειες.
Είναι ενδεικτικό ότι η Avramar απασχολεί 2.000 εργαζόμενους, παράγει 55.000-60.000 χιλ. τόνους ετησίως και συνεργάζεται με έναν μεγάλο όγκο προμηθευτών, με τους οποίους συνεργάζονται και άλλες εταιρείες ιχθυοκαλλιεργειών. Επίσης, λόγω της αβεβαιότητας για τις εξελίξεις στην Avramar το ίδιο το τραπεζικό σύστημα αντιμετωπίζει καχύποπτα τον κλάδο.
Σημειώνεται ότι η Avramar αποτελεί συνέχεια άλλων προβληματικών εταιρειών όπως Νηρέας και Σελόντα, όπως σημειώνουν στελέχη του κλάδου. Σήμερα η Avramar είναι ένας μεικτός ελληνο-ισπανικός όμιλος με έδρα στη Βαλένθια, ο οποίος δημιουργήθηκε τον Ιανουάριο του 2021 με τη μετονομασία του ομίλου Ανδρομέδα. Είναι ιδιοκτήτης των συγχωνευμένων ελληνικών ιχθυοκαλλιεργειών Ανδρομέδα, Νηρέας και Σελόντα, καθώς και του ισπανικού ομίλου Perseus (με ειδίκευση στις ιχθυοτροφές) ενώ συμμετέχουν σε αυτόν τα funds Amerra Capital (ΗΠΑ) και Mubadala Investment Company (Αμπού Ντάμπι).
Όπως είπε ο Απόστολος Τουραλιάς, πρόεδρος ΔΣ ΕΛΟΠΥ, θα πρέπει με γρήγορες διαδικασίες να βρεθεί η καλύτερη δυνατή λύση για τη ίδια την εταιρεία και για την ισορροπία στον κλάδο συνολικά. Θεωρεί ότι οι ευθύνες είναι μοιρασμένες στις τράπεζες και τους υφιστάμενους μετόχους και πλέον, θα πρέπει να επιδείξουν την απαιτούμενη σοβαρότητα και να προωθήσουν λύση.
