Η επικείμενη συνάντηση μεταξύ του έλληνα υπουργού Εξωτερικών, Γιώργου Γεραπετρίτη, και του τούρκου ομολόγου του, Χακάν Φιντάν, επισκιάζεται από μια πρόσφατη τουρκική NAVTEX, που υποδηλώνει την πρόθεση της Τουρκίας να αναζωπυρώσει τις εντάσεις στο Αιγαίο. Η συγκεκριμένη οδηγία αφορά τη θαλάσσια περιοχή μεταξύ Χίου και Λέσβου, για την οποία η Άγκυρα ισχυρίζεται ότι ανήκει στη λεγόμενη «τουρκική υφαλοκρηπίδα». Σύμφωνα με την Τουρκία, οποιαδήποτε δραστηριότητα στην περιοχή αυτή απαιτεί την έγκριση των τουρκικών αρχών.
Αφορμή για την έκδοση της τουρκικής NAVTEX αποτέλεσε μια προηγούμενη ελληνική NAVTEX, η οποία αναφερόταν σε ερευνητικές δραστηριότητες του ελληνικού πλοίου O/V AEGAEO στην ίδια περιοχή για την τοποθέτηση υποθαλάσσιου καλωδίου. Η έρευνα αυτή προγραμματίστηκε να διεξαχθεί από τις 20 έως τις 25 Οκτωβρίου, πυροδοτώντας την τουρκική αντίδραση, που φαίνεται να επιδιώκει την αμφισβήτηση των κυριαρχικών δικαιωμάτων της Ελλάδας στο Αιγαίο.
Η τουρκική κίνηση επαναφέρει στο προσκήνιο τις διαρκείς διεκδικήσεις της Άγκυρας στην περιοχή, επισημαίνοντας την πρόθεσή της να επεκτείνει τη σφαίρα επιρροής της μέχρι τα ελληνικά νησιά, όπως έχει κάνει και σε άλλες περιπτώσεις στο παρελθόν. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η προηγούμενη εμπλοκή της Τουρκίας στις ελληνικές έρευνες κοντά στην Κάσο, όπου προέβαλε παρόμοιες αξιώσεις για την «τουρκική υφαλοκρηπίδα». Η Τουρκία φαίνεται να επιδιώκει σταθερά να ενισχύσει τη θέση της στην περιοχή, προβάλλοντας μονομερείς ισχυρισμούς για τα δικαιώματα της υφαλοκρηπίδας.
Η στρατηγική αυτή εντάσσεται σε ένα ευρύτερο πλαίσιο αμφισβήτησης της ελληνικής κυριαρχίας στο Αιγαίο, με στόχο να καταστήσει σαφές ότι καμία δραστηριότητα δεν μπορεί να πραγματοποιηθεί στην περιοχή χωρίς την έγκριση της Άγκυρας. Η τελευταία NAVTEX υποστηρίζει ότι τμήμα των ερευνών που πραγματοποιούνται από το ελληνικό πλοίο βρίσκονται εντός της τουρκικής υφαλοκρηπίδας, επικαλούμενη την ανάγκη για καθορισμό των ορίων από τα παράκτια κράτη.
Η τουρκική πλευρά αξιοποιεί το ζήτημα της υφαλοκρηπίδας για να παρουσιάσει περιοχές που ανήκουν στα διεθνή ύδατα ως «αμφισβητούμενες ζώνες». Αυτή η πρακτική δημιουργίας γκρίζων ζωνών στο Αιγαίο αποτελεί μια πάγια τακτική της Τουρκίας για να θέτει υπό αμφισβήτηση τα κυριαρχικά δικαιώματα της Ελλάδας, παρακάμπτοντας τις προβλέψεις του Διεθνούς Δικαίου της Θάλασσας.
Η συγκεκριμένη NAVTEX αποτελεί συνέχεια μιας σειράς ενεργειών της Τουρκίας στην περιοχή, όπως οι απειλές που έχει διατυπώσει για την εκμετάλλευση των θαλάσσιων πόρων στο Αιγαίο και οι παρεμβάσεις της στο Βορειοανατολικό Αιγαίο. Το επεισόδιο στην Κάσο αποτελεί μόνο ένα από τα παραδείγματα όπου η Τουρκία επιχείρησε να δημιουργήσει κλίμα έντασης, επιμένοντας στους αβάσιμους ισχυρισμούς περί «τουρκικής υφαλοκρηπίδας». Με αυτόν τον τρόπο, η Άγκυρα προσπαθεί να μπλοκάρει οποιαδήποτε ελληνική πρωτοβουλία και δραστηριότητα στην περιοχή, αναδεικνύοντας την αμφισβήτηση των κυριαρχικών δικαιωμάτων της Ελλάδας.
Η πρόσφατη NAVTEX δεν είναι απλώς μια αποσπασματική κίνηση αλλά μέρος ενός ευρύτερου σχεδίου, με το οποίο η Τουρκία επιδιώκει να προβάλλει τη δύναμή της στην Ανατολική Μεσόγειο και το Αιγαίο, διεκδικώντας ρόλο καθοριστικής σημασίας στις εξελίξεις στην περιοχή.
Τι είναι η NAVTEX
Θυμίζουμε ότι NAVTEX είναι ένα μήνυμα που κοινοποιείται στα πλοία που πλέουν στην περιοχή και χρησιμοποιείται από τις χώρες για να δηλώσουν τις περιοχές όπου σκοπεύουν να πραγματοποιήσουν δραστηριότητες, όπως έρευνες ή στρατιωτικές ασκήσεις. Στην περίπτωση αυτή, η NAVTEX της Τουρκίας επιχειρεί να αμφισβητήσει τα ελληνικά δικαιώματα στην περιοχή, απαιτώντας την τουρκική έγκριση για οποιαδήποτε έρευνα, και έτσι αποτελεί μέρος της στρατηγικής της για τη δημιουργία «γκρίζων ζωνών» στο Αιγαίο.
