Με δεδομένο τον εθνικό ρόλο της ακτοπλοΐας, τόσο στην διασφάλιση της εθνικής και κοινωνικής συνοχής, της αναπτυξιακής πορείας των νησιωτικών περιοχών, αλλά και της μεγάλης ανάγκης για επενδύσεις ένεκα της “πράσινης μετάβασης”, ο υπουργός Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής Χρήστος Στυλιανίδης, παρουσίασε, χθες, τις στρατηγικές στοχεύσεις του Υπουργείου σε έξι τομείς.
Αυτοί συνδέονται μεταξύ τους και αφορούν την ενίσχυση της ασφάλειας και τον εκσυγχρονισμό της ακτοπλοΐας και του ναυτιλιακού cluster και την αναδιάρθρωση των υπηρεσιών του Υπουργείου Ναυτιλίας.
Ειδικότερα οι 6 πρωτοβουλίες που θα εκδηλώνονται σταδιακά με χρόνο ωρίμανσης το 2028, αφορούν στη Σύμπραξη Δημόσιου και Ιδιωτικού Τομέα (ΣΔΙΤ) για την ναυπήγηση «πράσινων πλοίων» σε άγονες γραμμές, στην εφαρμογή Συστήματος Χρονοθυρίδων (slots) στην ακτοπλοία (ψηφιακός απόπλους-κατάπλους πλοίων), στη κατάρτιση masterplan ανανέωσης του ακτοπλοϊκού στόλου και τη δράση «Συνεργατικό Σχήμα» (Cluster) για ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας ναυτιλιακών και παραναυτιλιακών δραστηριοτήτων και στην Ψηφιακή Πύλη «Δικαιώματα Επιβατών» που είναι έτοιμη.
Επενδύσεις
Σε σχέση με το “οικονομικό υπόστρωμα”, όπως ανέφερε ο κ. Στυλιανίδης, προβλέπονται επενδύσεις, που ξεπερνούν τα δυο δισεκ. ευρώ, μέσα από δημόσια και ιδιωτικά κονδύλια μέχρι το 2028. Ο στόχος είναι η ανανέωση και ο εκσυγχρονισμός του ακτοπλοϊκού στόλου, αλλά και των λιμανιών
Τα κονδύλια θα προέλθουν από το Ταμείο Ανάκαμψης, το ΕΣΠΑ αλλά και από τα έσοδα του Ευρωπαϊκού Συστήματος Εμπορίας Ρύπων, ενώ για το θέμα αυτό, όπως σημείωσε ο υπουργός, είναι σε εξέλιξη συζητήσεις με το Υπουργείο Ενέργειας και Περιβάλλοντος αλλά και την Κομισιόν.
Πιο συγκεκριμένα, ο κ. Στυλιανίδης ανέφερε ότι κονδύλια που ξεκινούν από 80 εκατ. ευρώ και μπορεί να φτάσουν μέχρι και 360 εκατ. ευρώ θα προωθηθούν επενδύσεις για την ναυπήγηση πλοίων για άγονες γραμμές στο πλαίσιο εφαρμογής πλάνου Συμπράξεων Δημόσιου Ιδιωτικού Τομέα (ΣΔΙΤ) στην ακτοπλοΐα. Παράλληλα, ποσό 300 εκατ. ευρώ θα προωθηθεί για τον εκσυγχρονισμό των λιμενικών υποδομών.
Επίσης, με αρχικό προϋπολογισμό 80 εκατ. ευρώ προωθείται η δράση «Συνεργατικοί Σχηματισμοί» (Clusters) που αφορά στη συγκέντρωση επιχειρήσεων και φορέων του ναυτιλιακού τομέα για την ανάπτυξη καινοτόμων λύσεων, την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας και την προώθηση της πράσινης μετάβασης στον κλάδο. Τα κονδύλια θα προέλθουν από το ΕΣΠΑ ανταγωνιστικότητας.
“Ξεκινάμε από τα 80 εκατ. ευρώ, μπορούμε να πάμε στα 160 αλλά συνδέοντας με την πρωτοβουλίας αυτή και funds ο στόχος είναι μέσω της μόχλευσης να φτάσουμε στα 600-700 εκατ. ευρώ” τόνισε ο κ. Στυλιανίδης που συμπλήρωσε ότι έχουν γίνει σχετικές συζητήσεις με την Κομισιόν. “Για την πρωτοβουλία αυτή έχει πειστεί και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή” είπε ο κ. Στυλιανίδης, σημειώνοντας ότι η πρωτοβουλία αφορά την καινοτομία στις επιχειρήσεις ναυτιλιακού εξοπλισμού και θα επεκταθεί και στη ναυπηγοεπισκευαστική και ναυπηγική δραστηριότητα.
Στις στρατηγικές πρωτοβουλίες είναι ένα Masterplan για την ανανέωση του ακτοπλοϊκού στόλου. Συγκεκριμένα, όπως ειπώθηκε, στοχεύει στην αντικατάσταση του παλαιού στόλου πλοίων με νέα, φιλικά προς το περιβάλλον, στο πλαίσιο της πράσινης μετάβασης της ελληνικής οικονομίας. Η κεντρική επιδίωξη είναι η μείωση του αποτυπώματος CO2 της ακτοπλοΐας και η αναβάθμιση των πλοίων ώστε να ανταποκρίνονται στις διεθνείς και ευρωπαϊκές περιβαλλοντικές απαιτήσεις, ενώ παράλληλα θα ενισχύσει την ανταγωνιστικότητα του κλάδου.
Η μελέτη του Masterplan έχει συνολικό προϋπολογισμό 1.233.180,00 € και υλοποιείται με τη συνεργασία κορυφαίων εταιρειών, μέσω της Μονάδας Στρατηγικών Συμβάσεων του Υπερταμείου. Στόχος είναι να καταρτιστεί ένας μηχανισμός χρηματοδότησης, αξιοποιώντας και ευρωπαϊκούς πόρους.
Επίσης, στις 6 στρατηγικές πρωτοβουλίες εντάσσονται και το Σύστημα Χρονοθυρίδων (ψηφιακός απόπλους-κατάπλους), η ενίσχυση των δικαιωμάτων επιβατών με έμφαση στα άτομα με αναπηρία και η πληροφόρηση για τις τιμές των ακτοπλοϊκών εισιτηρίων μέσω του «Παρατηρητηρίου Τιμών», αλλά και η αναδιάρθρωση και ψηφιοποίηση των υπηρεσιών του Υπουργείου Ναυτιλίας που «έχουν μείνει στις αρχές του 2000», όπως ανέφερε χαρακτηριστικά.
Δικαιώματα Επιβατών
Στην ενότητα «Δικαιώματα Επιβατών», όπως αναφέρθηκε, στις θαλάσσιες μεταφορές, μέσα από μια ψηφιακή πύλη, θα παρέχονται πληροφορίες που αφορούν στα δικαιώματα των επιβατών όπως προκύπτουν από τη σχετική Νομοθεσία (Ευρωπαϊκή και Ελληνική) δίνοντας, επίσης, τη δυνατότητα στο χρήστη να υποβάλει έντυπο υποβολής παραπόνων (ελληνικά και αγγλικά).
Τέλος, για συγκεκριμένες πληροφορίες και συμβουλές σχετικά με τα δικαιώματα επιβατών πλοίου και για τη διεκδίκησή τους, τα δικαιώματα, υπάρχει άμεση σύνδεση με το σύνδεσμο «Η Ευρώπη σας» αλλά και εύκολη αναζήτηση για λύση πιθανού προβλήματος μέσω ερωτο-απαντήσεων.
Συνολικά, στην νέα ψηφιακή πύλη, θα παρουσιάζονται αναλυτικά και συγκεντρωτικά τα δικαιώματα των επιβατών στις θαλάσσιες μεταφορές. Δεν αφορά κάποια νέα νομοθετική ρύθμιση, αλλά μία συνολική παρουσίαση της νομοθεσίας.
Όπως αναφέρθηκε, η Ελλάδα ως χώρα με μεγάλη επιβατική ακτοπλοϊκή κίνηση, έχει θεσπίσει το νομοθετικό πλαίσιο αναφορικά με τα δικαιώματα των επιβατών στις θαλάσσιες μεταφορές πριν από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, ήδη από το 2008.
Παρατηρητήριο Τιμών
Επίσης στην ψηφιακή εφαρμογή θα υπάρχει και το «Παρατηρητήριο Τιμών», που θα δίνει τη δυνατότητα παρακολούθησης των πραγματικών τιμών και συγκεκριμένα της μέσης τιμής του μεικτού ναύλου (τιμή τελικού εισιτηρίου) σε περίπου 1.000 συνδέσεις λιμένων. Δηλαδή, παρουσιάζονται οι τιμές των πραγματικών εισιτηρίων που έχουν εκδοθεί από τα πρακτορεία ή ηλεκτρονικά από τους ίδιους τους καταναλωτές.
Δεδομένου ότι οι πλοιοκτήτριες εταιρείες υποχρεούνται να υποβάλλουν στοιχεία αναφορικά με τα εκδοθέντα εισιτήρια επιβατών και οχημάτων, η συλλογή δεδομένων των παραπάνω στοιχείων ναύλων πραγματοποιείται μέσω του Ηλεκτρονικού Συστήματος Κράτησης Θέσεως και Έκδοσης Εισιτηρίων Επιβατών και Αποδείξεων Μεταφοράς Οχημάτων (Η.Σ.Κ.ΘΕ.Ε.Α.).
Για τις ανάγκες του Παρατηρητηρίου Τιμών από τα υποβληθέντα στοιχεία χρησιμοποιούνται, μεταξύ άλλων, δεδομένα που αφορούν στους λιμένες αναχώρησης/προορισμού, στην πλοιοκτήτρια εταιρεία, στον τύπο του πλοίου, στην ημερομηνία διενέργειας του δρομολογίου, στην θέση επί του πλοίου και στην κατηγορία του οχήματος.
Αξιοποιώντας όλα τα δεδομένα και με αντικειμενική επεξεργασία, με βάση το Υπουργείο, μπορούν εξαχθούν συμπεράσματα αναφορικά με την τιμολόγηση των υπηρεσιών των ακτοπλοϊκών εταιρειών, τις μεταβολές των τιμών των ναύλων και τη διαχρονική τους εξέλιξη.
Στην ενότητα Παρατηρητήριο Τιμών θα δημοσιεύονται σε εβδομαδιαία, μηνιαία και σε ετήσια βάση Δελτία Τύπου στα οποία θα παρέχονται στοιχεία για σαράντα (40) ενδεικτικά συνδέσεις, οι οποίες δύναται να τροποποιούνται ανάλογα με το ενδιαφέρον αξιολόγησή τους.
Από τις 40 αυτές γραμμές οι 20 αφορούν συνδέσεις με μεγάλη ακτοπλοϊκή κίνηση, κυρίως από τον Πειραιά, οι 10 ενδονησιωτικές (συνδέσεις μεταξύ νησιών) και οι υπόλοιπες 10 αφορούν άγονες γραμμές.
Πώς λειτουργεί το Παρατηρητήριο τιμών;
Το παρατηρητήριο Τιμών επεξεργάζεται στοιχεία ναύλων (εισιτηρίων) που έχουν εκδοθεί- πληρωθεί από τον καταναλωτή και έχουν χρησιμοποιηθεί (δηλ. έχει ολοκληρωθεί το θαλάσσιο ταξίδι).
Όπως αναφέρθηκε, το Παρατηρητήριο Τιμών ΔΕΝ είναι μηχανή αναζήτησης/εξεύρεσης του πιο οικονομικού εισιτηρίου ή της γρηγορότερης ακτοπλοϊκής γραμμής. Τέτοιες μηχανές αναζήτησης υπάρχουν και λειτουργούν στο διαδίκτυο.
Στο Παρατηρητήριο Τιμών ΔΕΝ εμφανίζονται οι προσφορές, οι εκπτώσεις, η ταχύτητα της κάθε μιας διαδρομής, από κάθε μια ακτοπλοϊκή εταιρία.
Το Παρατηρητήριο Τιμών Ακτοπλοϊκών εκδίδει ένα Δελτίο Τιμών, σε εβδομαδιαία και μηνιαία βάση, το οποίο παρουσιάζει την εξέλιξη (τον μέσο όρο) των τιμών των εισιτήριων που έχουν εκδοθεί σε 40 επιλεγμένες γραμμές, συγκρίνοντας τις τιμές αυτές των εισιτηρίων με την αντίστοιχη περυσινή περίοδο. Επίσης, ξεχωρίζει τις τιμές των εισιτηρίων που έχουν εκδοθεί σε συμβατικά πλοία και σε ταχύπλοα.
Οι τιμές των εισιτηρίων αφορούν την οικονομική θέση επιβατών και των Ι.Χ. οχημάτων.
Για παράδειγμα, αν αναφερθεί ότι για την διαδρομή Πειραιάς – Μήλος τον Ιούνιο του 2024 ο μέσος όρος του μεικτού ναύλου με συμβατικά πλοία ήταν € 37,08 σημαίνει πως η τιμή αυτή αντιστοιχεί στον μέσο όρο όλων των εισιτηρίων που εκδόθηκαν π.χ. από τις 5 ακτοπλοϊκές γραμμές που εξυπηρετούν το νησί της Μήλου, στην οικονομική θέση, τον μήνα Ιούνιο. Μάλιστα, η τιμή αυτή συγκρίνεται με τον αντίστοιχο μέσο όρο του μήνα Ιουνίου του 2023. Στην προκειμένη περίπτωση της Μήλου έχουμε μείωση του μέσου όρου του ναύλου κατά 10,54%.
Υπογραμμίζεται ότι τα στοιχεία αυτά συγκεντρώνονται σε μια ηλεκτρονική βάση δεδομένων του Ηλεκτρονικού Συστήματος Κράτησης Θέσεως και Έκδοσης Εισιτηρίων Επιβατών και Αποδείξεων Μεταφοράς Οχημάτων (Η.Σ.Κ.ΘΕ.Ε.Α.). Αν και το σύστημα αυτό λειτουργεί εδώ και 27 χρόνια (ΠΔ 120/97), για πρώτη φορά το Υπουργείο Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής, έχει λειτουργήσει ηλεκτρονική πλατφόρμα επεξεργασίας των στοιχείων και δημοσιοποίησής τους στο ευρύ κοινό.
Σύμφωνα με το Υπουργείο, το Παρατηρητήριο Τιμών είναι το πιο αντικειμενικό σύστημα παρακολούθησης της εξέλιξης των τιμών των ακτοπλοϊκών εισιτηρίων. Καταγράφει με τον πιο αντικειμενικό τρόπο τα πραγματικά εισιτήρια που έχουν εκδοθεί για κάθε μια γραμμή σε όλη τη θαλάσσια χώρα.
