Αποκαλύψεις από την ΕΥΠ για την τραγωδία στην Κύπρο – Τα 58 αποχαρακτηρισμένα αρχεία, «κρίσιμης σημασίας το υλικό»

Για πρώτη φορά η Εθνική Υπηρεσία Πληροφοριών (ΕΥΠ) αποχαρακτήρισε το αρχειακό της υλικό, δίνοντας στη δημοσιότητα έγγραφα που αφορούν στην περίοδο του πραξικοπήματος κατά του Αρχιεπισκόπου Μακαρίου και της τουρκικής εισβολής.

Τα 58 απόρρητα δελτία συνέταξαν τα αρμόδια στελέχη της τότε Κρατική Υπηρεσίας Πληροφοριών για τους δύο μήνες του πραξικοπήματος κατά του Αρχιεπισκόπου Μακαρίου και της εισβολής της Τουρκίας στην Κύπρο, με αφορμή τη συμπλήρωση των 50 χρόνων από την τραγωδία.

Ειδικότερα, τα έγγραφα αφορούν στην περίοδο από τον Ιούλιο μέχρι και τον Αύγουστο του 1974. Πρόκειται για ένα ημερολόγιο των εξελίξεων της περιόδου, όπως αυτά καταγράφηκαν από την υπηρεσία, χωρίς όμως να αφορούν την ίδια, αλλά δράσεις τρίτων.

Σε μια πρώτη αποτίμηση του υλικού, ο καθηγητής του ΕΚΠΑ, Ευάνθης Χατζηβασιλείου, χαρακτηρίζει κρίσιμης σημασίας το υλικό, τονίζοντας ότι, συνδυαζόμενο με τις άλλες διαθέσιμες πηγές, θα συμβάλλει στην προσπάθεια συγκρότησης μιας συνολικής εικόνας των καθοριστικών εκείνων γεγονότων.

Τα αποχαρακτηρισμένα δελτία πληροφοριών της ΕΥΠ

Στο σχετικό δελτίο Τύπου, η ΕΥΠ αναφέρει πως «σε μία προσπάθεια να συμβάλλει στην καλύτερη κατανόηση των εξελίξεων και συνθηκών του πραξικοπήματος κατά του Αρχιεπισκόπου Μακαρίου και της τουρκικής εισβολής, η ΕΥΠ με τη συμπλήρωση 50 χρόνων από την τραγωδία της Κύπρου, δίνει στη δημοσιότητα τα 58 δελτία που συνέταξαν τους δύο αυτούς δραματικούς μήνες, τα αρμόδια στελέχη της ΚΥΠ, όπως τότε ονομαζόταν η υπηρεσία.

Πρόκειται ουσιαστικά για ένα ημερολόγιο εξελίξεων μιας τραυματικής περιόδου της ιστορίας του ελληνισμού, όπως καταγράφηκαν στη βάση των πληροφοριών της Υπηρεσίας τότε, το οποίο πλέον είναι στη διάθεση των ιστορικών, αλλά και κάθε ενδιαφερομένου, για μελέτη, άντληση στοιχείων και εξαγωγή συμπερασμάτων. Και που ακόμα και η απλή ανάγνωσή του, παρά τη χρονική απόσταση που έχει μεσολαβήσει, σε πολλά σημεία εντυπωσιάζει αλλά και προκαλεί έντονα συναισθήματα.

Παρουσιάζοντας με ειδικό του μήνυμα την πρωτοβουλία αυτή ο Διοικητής της ΕΥΠ κ. Θεμιστοκλής Δεμίρης τονίζει ότι τα 50 χρόνια που πέρασαν από τότε, “αν δεν επιβάλλουν, σίγουρα επιτρέπουν να κοιτάξεις πίσω σε μία άσκηση εθνικής και υπηρεσιακής αυτογνωσίας”.

Από την πλευρά του ο καθηγητής του ΕΚΠΑ κ. Ευάνθης Χατζηβασιλείου στο δικό του σημείωμα με το οποίο επιχειρεί μια πρώτη αποτίμηση του υλικού, χαρακτηρίζει κρίσιμης σημασίας το υλικό, τονίζοντας ότι, συνδυαζόμενο με τις άλλες διαθέσιμες πηγές, θα συμβάλλει στην προσπάθεια συγκρότησης μιας συνολικής εικόνας των καθοριστικών εκείνων γεγονότων.

Σημειώνεται ότι είναι η πρώτη φορά που η ΕΥΠ αποχαρακτηρίζει αρχειακό της υλικό εφαρμόζοντας φυσικά τις διαδικασίες που προβλέπει σχετική νομοθεσία. Σύμφωνα δε με το Διοικητή της υπάρχει πρόθεση να υπάρξουν αντίστοιχες πρωτοβουλίες που θα δώσουν την ευκαιρία να συνεκτιμηθεί η οπτική γωνία της Υπηρεσίας με τα τότε χαρακτηριστικά της, στη μελέτη ακόμα και ιδιαίτερα ευαίσθητων περιόδων της ιστορίας μας».