Μία ακόμη μικρή «ανάσα» αναμένεται να λάβουν οι δανειολήπτες, κατά κύριο λόγο οι επιχειρήσεις και σε μικρότερο βαθμό τα νοικοκυριά, από την απόφαση της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ) να προχωρήσει στη δεύτερη – μετά τον Ιούνιο – μείωση του βασικού της επιτοκίου κατά 0,25%.
Σήμερα το επιτόκιο αποδοχής καταθέσεων (το οποίο πλέον χαρακτηρίζεται ως βασικό επιτόκιο και είναι αυτό το οποίο σε μεγάλο βαθμό καθορίζει και τα επιτόκια της διατραπεζικής αγοράς) βρίσκεται στο 3,75%, ενώ μετά την διαφαινόμενη απόφαση της ΕΚΤ να προχωρήσει στην μείωση των επιτοκίων της, θα διαμορφωθεί στο 3,5%.
Τραπεζικές πηγές παραδέχονται ότι η αποκλιμάκωση των επιτοκίων δανεισμού θα είναι μια αργή διαδικασία, καθώς οι εμπορικές τράπεζες, αναμένουν και τις επόμενες κινήσεις της ΕΚΤ για να καθορίσουν την τιμολογιακή πολιτική τους. Η νέα μείωση κατά 25 μονάδες βάσης, που θα ανακοινώσει η ΕΚΤ, θα αποτυπωθεί κατά κύριο λόγο στα επιχειρηματικά δάνεια που συνδέονται απευθείας με το euribor, που ακολουθεί την πτωτική πορεία του βασικού επιτοκίου της ΕΚΤ και λιγότερο στα δάνεια προς τα νοικοκυριά. Η πρώτη, πάντως, από το 2019 μείωση του βασικού επιτοκίου από την κεντρική τράπεζα τον Ιούνιο και η δεύτερη σήμερα δίνει σήμα στις τράπεζες ώστε να προετοιμαστούν για την έναρξη των μειώσεων, αλλά όπως εξηγούν τραπεζικές πηγές, μια ουσιαστική υποχώρηση του κόστους δανεισμού θα αποτυπωθεί τους επόμενους μήνες, εφόσον η ΕΚΤ προχωρήσει και σε νέες μειώσεις.
Κλειδί για τη χαλάρωση της νομισματικής πολιτικής από πλευράς της ΕΚΤ είναι η εξέλιξη του πληθωρισμού, που παρά την μικρή αύξηση του τον Ιούλιο, και την οικονομική ανάπτυξη της οικονομίας της ευρωζώνης, ενισχύουν τα επιχειρήματα όσων εκτιμούν ότι η ΕΚΤ θα προχωρήσει φέτος σε δύο ακόμη μειώσεις επιτοκίων . Υπενθυμίζεται ότι ο ετήσιος πληθωρισμός της Ευρωπαϊκής Ένωσης ήταν 2,8% τον Ιούλιο του 2024, από 2,6% τον Ιούνιο. Ένα χρόνο νωρίτερα, το ποσοστό ήταν 6,1%.
Από την άλλη πλευρά η ευρωπαϊκή οικονομία συνέχισε να αναπτύσσεται με αδύναμους ρυθμούς και το β΄τρίμηνο, με την εικόνα να είναι βελτιωμένη από το τέλος του 2023, όταν εμφάνιζε μηδενικούς ρυθμούς ανάπτυξης.
Χωρίς αποτέλεσμα για τα στεγαστικά
Οι νέες μειώσεις επιτοκίων από την ΕΚΤ, όποτε και εάν αυτές αποφασιστούν, δεν επηρεάζουν το 90% των νέων εκταμιεύσεων στεγαστικών δανείων, καθώς είναι με σταθερό επιτόκιο, το οποίο δεν συνδέεται με αυτό της EKT ή του euribor και άρα δεν επηρεάζεται. Όσα νέα στεγαστικά δάνεια είναι εξαρχής με κυμαινόμενο επιτόκιο –πρόκειται για το 10%, περίπου, των νέων εκταμιεύσεων– θα δουν τη μείωση του 0,25 άμεσα.
Τα παλιά στεγαστικά δάνεια, δηλαδή αυτά που δόθηκαν πριν από το 2022 και είναι με κυμαινόμενο επιτόκιο, έχουν «παγώσει» στα επίπεδα του Μαρτίου του 2023, δηλαδή μεταξύ 2,70% – 2,85% εφόσον το επιτόκιο αναφοράς είναι το euribor ή στο 3,30% εάν το επιτόκιο αναφοράς είναι αυτό της ΕΚΤ. Με δεδομένο ότι το euribor διαμορφώνεται τώρα στο 3% περίπου και το επιτόκιο αναφοράς ακόμη και μετά τη μείωση της ΕΚΤ είναι σήμερα 4%, τα επιτόκια αυτά είναι φθηνότερα από τα επίσημα επιτόκια βάσης και άρα δεν μεταβάλλονται. Να σημειωθεί ότι στα επιτόκια βάσης η τράπεζα εφαρμόζει και το περιθώριο κέρδους της,.
Επιχειρηματικά
Μικρή ελάφρυνση θα δουν οι δανειολήπτες επιχειρηματικών δανείων, καθώς τα περισσότερα νέα επιχειρηματικά δάνεια –με εξαίρεση αυτά του Ταμείου Ανάκαμψης– έχουν ως βάση αναφοράς το euribor και έτσι η μείωση κατά 0,25 θα αποτυπωθεί άμεσα. Το ίδιο ισχύει και για τα δάνεια που συνδέονται με ειδικά προγράμματα, π.χ. της ΕΤΕΠ ή της Ελληνικής Αναπτυξιακής Τράπεζας, τα οποία εκτός από την προνομιακή τιμολόγησή τους λόγω της εγγύησης ή της επιδότησης επιτοκίου είναι κυμαινόμενα, συνδεδεμένα με το euribor.
Καταναλωτικά
Σε ό,τι αφορά στα καταναλωτικά δάνεια και εφ’ όσον δεν είναι με σταθερό επιτόκιο ή συνδέονται με το euribor ή το επιτόκιο της ΕΚΤ, ανάλογα με την πολιτική κάθε τράπεζας, η μείωση μπορεί να αποτυπωθεί άμεσα στο τελικό επιτόκιο, αλλά με δεδομένο ότι τα κυμαινόμενα επιτόκια στα καταναλωτικά δάνεια είναι σήμερα πάνω από 10%, η διαφορά στη δόση θα είναι ανεπαίσθητη. Στην περίπτωση που ένα καταναλωτικό δάνειο είναι με υποθήκη, το τελικό επιτόκιο έχει ως βάση αναφοράς συνήθως το επιτόκιο της ΕΚΤ και έτσι τα δάνεια αυτά θα γίνονται φθηνότερα κάθε φορά που μειώνονται τα επιτόκια της ΕΚΤ.
Καταθέσεις
Τέλος στις καταθέσεις, οι ελληνικές τράπεζες έχουν περάσει μικρό μόνο μέρος των υψηλών επιτοκίων που ίσχυαν μέχρι σήμερα και συγκεκριμένα κάτω από το μισό, περίπου, της αύξησης των επιτοκίων της ΕΚΤ. Την ίδια στιγμή δεν προχώρησαν σε ουσιαστικές μειώσεις ούτε με αφορμή την πρώτη μείωση της ΕΚΤ τον περασμένο Ιούνιο. Ως εκ τούτου ούτε μετά τη μείωση της ΕΚΤ αναμένεται να μειώσουν τα, ούτως ή άλλως, χαμηλά επιτόκια.
