Οι ελλείψεις δεξιοτήτων αποτελούν το σοβαρό πρόβλημα που αντιμετωπίζουν οι επιχειρήσεις αναφορικά με το προσωπικό που διαθέτουν ή αναζητούν. Στην Ελλάδα τους τελευταίους 24 μήνες σχεδόν έξι στις δέκα επιχειρήσεις δηλώνουν ότι δυσκολεύτηκαν πολύ να βρουν και να προσλάβουν προσωπικό με τις κατάλληλες δεξιότητες, καθώς, όπως επισημαίνουν, η αγορά εργασίας δεν είναι στη χώρα μας συνδεδεμένη με την εκπαίδευση, με αποτέλεσμα άλλα προσόντα να ψάχνουν οι επιχειρήσεις και άλλα να είναι τα προσόντα εκείνων που αναζητούν εργασία.
Αν και οι σπουδές ή η εξειδίκευση σε ένα αντικείμενο είναι σε σημαντικό βαθμό και πρέπει να είναι προσωπική επιλογή, το γεγονός ότι η ανεργία ιδιαίτερα στις μικρές ηλικίες είναι μεγάλη δείχνει πως το μοντέλο που ακολουθείται έχει πλέον ξεπεραστεί. Δεν είναι λίγες οι περιπτώσεις που ένας εξειδικευμένος τεχνίτης αποτελεί καλοπληρωμένο εργαζόμενο με ζήτηση στην Ελλάδα και το εξωτερικό, όταν την ίδια στιγμή αρκετές ειδικότητες που προκύπτουν από πανεπιστημιακή εκπαίδευση μένουν στα αζήτητα. Τον τελευταίο χρόνο έχει ανοίξει ένας διάλογος για το ποιο μοντέλο στην επαγγελματική εκπαίδευση πρέπει να ακολουθηθεί στην Ελλάδα αλλά και για την αναβάθμιση των δεξιοτήτων των εργαζομένων σε ολόκληρη την Ευρώπη, ενώ το θέμα της διάγνωσης και της ανάπτυξης των δεξιοτήτων έχει τεθεί στο επίκεντρο των πολιτικών και για την προγραμματική περίοδο 2021-2027.
Μείζον πρόβλημα. Σήμερα τέσσερις στις δέκα επιχειρήσεις στην Ελλάδα σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία του Ευρωβαρόμετρου ζητούν εκπαίδευση και αναβάθμιση των δεξιοτήτων των εργαζομένων τους, όταν στην ΕΕ το ποσοστό είναι στο 30%.
Η έλλειψη εργαζομένων με τις κατάλληλες δεξιότητες έχει αυξηθεί τα τελευταία χρόνια και αποτελεί μείζον πρόβλημα, με τις βιομηχανικές και μεταποιητικές μικρομεσαίες επιχειρήσεις κυρίως να καταγράφουν τις μεγαλύτερες ανάγκες. Το πρόβλημα αφορά κυρίως προσωπικό σε τεχνικά επαγγέλματα, όπως υπάλληλοι εργαστηρίου, ηλεκτρολόγοι, τεχνολόγοι, μηχανικοί. Oι ελλείψεις δεξιοτήτων αντιπροσωπεύουν σοβαρό πρόβλημα για τις μικρότερες και μεσαίες επιχειρήσεις στην ΕΕ, καθώς αναγνωρίζονται ως τέτοιες από το 53% των πολύ μικρών εταιρειών, το 65% των μικρών εταιρειών και το 68% των μεσαίων επιχειρήσεων.
Στην Ελλάδα το 77% των μικρών και πολύ μικρών εταιρειών δηλώνουν ότι είναι πολύ δύσκολο να βρει προσωπικό με τις κατάλληλες δεξιότητες, όμως και οι μεγάλες επιχειρήσεις αντιμετωπίζουν το ίδιο πρόβλημα.
Κενές θέσεις. Τον περασμένο Οκτώβριο ο αντιπρόεδρος του ΣΕΒ Σπύρος Θεοδωρόπουλος από το βήμα του Βιομηχανικού Συνεδρίου του ΣΕΒ έκανε λόγο για 90.000 κενές θέσεις στη βιομηχανία κυρίως σε τεχνικές ειδικότητες, ενώ περίπου 10.000 εργαζόμενοι λείπουν από τον κλάδο των σουπερμάρκετ σύμφωνα με πρόσφατα στοιχεία της Ενωσης Σουπερμάρκετ Ελλάδας (ΕΣΕ), πολλές από τις οποίες σε τομείς που απαιτούν τεχνική εξειδίκευση.
Για να αντιμετωπιστεί το πρόβλημα στην Ελλάδα, μία στις δέκα εταιρείες δηλώνει ότι προσπαθεί να το λύσει προσλαμβάνοντας εργαζομένους από άλλα κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ενωσης και εκτός ΕΕ. Σε άλλες χώρες της ΕΕ το 14% αναφέρει την πρόσληψη προσωπικού από άλλα κράτη-μέλη της Ενωσης, με το ποσοστό αυτό να είναι υψηλότερο για τις μεγαλύτερες εταιρείες.
Κατάρτιση. Την ίδια ώρα πάντως στη χώρα μας το 38% των μεσαίων επιχειρήσεων επισημαίνει ότι και η κατάρτιση για την αναβάθμιση των δεξιοτήτων των ήδη υπαρχόντων εργαζομένων είναι αναγκαία. Μάλιστα οι επιχειρήσεις θεωρούν ότι τα πλέον βοηθητικά μέτρα στήριξης για την αντιμετώπιση του προβλήματος είναι ως επί το πλείστον φορολογικά κίνητρα (39%) και άμεσες επιδοτήσεις (28%) για την υλοποίηση προγραμμάτων εξειδίκευσης των εργαζομένων τους.
Εως το 2030 θα πρέπει να υπάρξει εκσυγχρονισμός της αγοράς εργασίας, καθώς η ποσοτική και ποιοτική έλλειψη εργαζομένων σε τεχνικά επαγγέλματα αλλά και σε επαγγέλματα υψηλής εξειδίκευσης δεν πρέπει να εξελιχθεί σε εμπόδιο για την ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας και των επιχειρήσεων. Τις εκτιμήσεις αυτές καταγράφουν μελέτες που έχουν γίνει από διαφόρους φορείς (ΣΕΒ, ΣΕΒΕ, ΓΣΕΒΕΕ, ΕΒΕΑ κ.τ.λ.), οι οποίες, αν και σημειώνουν ότι συνολικά η ανεργία είναι ακόμα σε υψηλό ποσοστό, οι επιχειρήσεις δυσκολεύονται να βρουν προσωπικό γιατί ο προσανατολισμός όσων μπαίνουν στην αγορά εργασίας δεν συμβαδίζει με τις ανάγκες της.
Πρέπει να αλλάξει το μοντέλο μεταλυκειακής εκπαίδευσης
Ερευνα που πραγματοποίησε η ΕΥ για το Εμπορικό και Βιομηχανικό Επιμελητήριο της Αθήνας (ΕΒΕΑ) έδειξε ότι πάνω από τις μισές, και συγκεκριμένα το 60%, θεωρούν πως η τριτοβάθμια εκπαίδευση στην Ελλάδα δεν προσφέρει στους αποφοίτους τις απαιτούμενες γνώσεις για την ένταξή τους στην αγορά εργασίας και πως αν δεν αλλάξει το μοντέλο μεταλυκειακής εκπαίδευσης της χώρας τότε το πρόβλημα θα μεγεθυνθεί ακόμα περισσότερο τα επόμενα χρόνια. Μάλιστα σημειώνει ότι σχεδόν μία στις τέσσερις (23,3%) πιστεύει πως η Πολιτεία πρέπει να προωθήσει άμεσα την αλλαγή των προγραμμάτων σπουδών ώστε να αποκτήσουν στενότερη σχέση με την παραγωγή και την επιχειρηματικότητα.
Τη χρονιά που πέρασε, σύμφωνα με στοιχεία του Συνδέσμου Εξαγωγέων Βορείου Ελλάδας (ΣΕΒΕ) και του Ινστιτούτου Εξαγωγικών Ερευνών και Σπουδών (ΙΕΕΣ), το 90,7% των συμμετεχόντων σε έρευνα που πραγματοποιήθηκε αναζήτησε ανθρώπινο δυναμικό, και συγκεκριμένα το 49,2% ειδικευμένους τεχνίτες, χειριστές εξοπλισμού και μηχανημάτων και οδηγούς, το 42,4% μηχανικούς, οικονομολόγους, πληροφορικούς, λογιστές, το 40,7% τεχνικούς και βοηθούς, το 27,1% πωλητές και υπαλλήλους γραφείου. Την ίδια στιγμή έξι στις δέκα λένε ότι είναι δύσκολο να βρουν καταρτισμένους εργαζομένους σε τεχνικές μη πανεπιστημιακές ειδικότητες. Ολοι πάντως συνηγορούν ότι υπάρχει μεγάλη ανάγκη για νέα προγράμματα κατάρτισης και των υπαρχόντων εργαζομένων, ώστε να αναβαθμιστούν οι δεξιότητές τους.
