Μπορεί στο οικονομικό επιτελείο της Κυβέρνησης να επικρατεί σχετική ικανοποίηση για τα συνεχώς βελτιούμενα αποτελέσματα του εξωδικαστικού μηχανισμού – έπειτα από τον τελευταίο γύρο βελτιώσεων – ωστόσο ένας σημαντικός αριθμός οφειλετών απορρίπτουν, για μια σειρά από λόγους, το 22-25% των προτάσεων για ρύθμιση, ανάλογα με το αν είναι διμερείς, δηλαδή μεταξύ οφειλέτη και τραπεζικού συστήματος ή πολυμερείς, αν πέραν των τραπεζών υπάρχουν και χρέη προς το Δημόσιο.
Σύμφωνα με τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία ο κυριότερος λόγος είναι η οικονομική δυσχέρεια και η αδυναμία εξυπηρέτησης της ρύθμισης. Συγκεκριμένα το 21,87% των αιτήσεων των προτεινόμενων πολυμερών ρυθμίσεων που απορρίφθηκαν από τους οφειλέτες αποδίδονται σε «αδυναμία εξυπηρέτησης». Για τις διμερείς το ποσοστό αυτό πέφτει στο 5,54%.
Την ίδια στιγμή ένα πολύ μεγάλο ποσοστό των οφειλετών – άνω του 80% – απορρίπτει την πρόταση ρύθμισης χωρίς να αναφέρει κάποιο λόγο. Το ποσοστό αυτό αφορά τις διμερείς ρυθμίσεις – στις πολυμερείς είναι στο 62,08% – και αντανακλά την επίσημη «μη αιτιολογημένη» απάντηση μιας σημαντικής μερίδας οφειλετών.
Κληθέντες να σχολιάζουν την στάση αυτή την οφειλετών, τραπεζικές πηγές επισημαίνουν ότι «μεγάλος αριθμός φυσικών και νομικών προσώπων δεν επιθυμούν να αρθεί το τραπεζικό και φορολογικό τους απόρρητο ώστε να υπάρξει πρόσβαση σε όλη την περιουσιακή τους κατάσταση» και προσθέτουν στην ίδια κατεύθυνση «το ένα εκατομμύριο κόκκινους δανειολήπτες που αναζητούν οι Servicers για να συζητήσουν το ενδεχόμενο ρύθμισης».
Οι λόγοι της απόρριψης
Αναλυτικότερα, ένα πολύ μεγάλο ποσοστό της τάξεως του 80,39%, δηλαδή 1.160.000 φυσικά πρόσωπα, δεν δίνουν καμία συγκεκριμένη απάντηση για τους λόγους που απορρίπτουν μία διμερή ρύθμιση, με το «κενό» να αποτελεί την κυρίαρχη αιτία απόρριψης.
Υπενθυμίζεται ότι διμερής στο πλαίσιο του Εξωδικαστικού είναι η ρύθμιση μεταξύ φυσικών προσώπων και τραπεζών ή άλλων χρηματοδοτικών φορέων (εκτός Δημοσίου).
Αναλυτικά, οι λόγοι απόρριψης:
- Κενό (χωρίς καμία αιτιολογία) 80,39%, αφορά 1.160.000 φυσικά πρόσωπα
- Μη συμφέρουσα πρόταση (6,51%)
- Αδυναμία εξυπηρέτησης ρύθμισης (5,54%)
- Άλλοι λόγοι
- Επιθυμώ ρύθμιση με συγκεκριμένους πιστωτές
- Πολύ σύντομη διάρκεια αποπληρωμής
- Πολύ μεγάλη διάρκεια αποπληρωμής.
Αντιστοίχως, στις απορρίψεις πολυμερών ρυθμίσεων (δηλαδή και προς χρηματοδοτικά ιδρύματα και προς Δημόσιο), οι λόγοι διαφοροποιούνται ως εξής:
- Κενό (χωρίς καμία αιτιολογία) 62,08%
- Αδυναμία εξυπηρέτησης πρότασης ρύθμισης (21,87%)
- Μη συμφέρουσα πρόταση
- Επιθυμώ ρύθμιση με συγκεκριμένους πιστωτές
- Άλλοι λόγοι
- Πολύ σύντομη διάρκεια αποπληρωμής
- Πολύ μεγάλη διάρκεια αποπληρωμής.
Σε κάθε περίπτωση, όπως σημειώνουν νομικοί, το πρόβλημα που παραμένει άλυτο είναι ότι ο εξωδικαστικός μηχανισμός σε υψηλά ποσοστά καταλήγει σε προτάσεις ρυθμίσεων στους ευάλωτους δανειολήπτες οι οποίες ξεπερνούν τις οικονομικές τους δυνατότητες. Δεδομένου μάλιστα ότι η ένταξη στο καθεστώς του ευάλωτου παρέχει μια προσωρινή προστασία από πλειστηριασμό πρώτης κατοικίας, αρκετοί ευάλωτοι οφειλέτες αποφεύγουν να συμφωνήσουν μια ρύθμιση που μπορεί να μην είναι σε θέση να εξυπηρετήσουν.
Διευρύνονται τα κριτήρια ορισμού των ευάλωτων οφειλετών
Την ίδια στιγμή με ειδική διάταξη που περιλαμβάνεται στο νομοσχέδιο του υπουργείου Οικονομικών, κατόπιν διαβουλεύσεων με του servicers διευρύνονται τα κριτήρια ορισμού των ευάλωτων οφειλετών προκειμένου να συμπεριλαμβάνονται πλέον σε αυτούς και οι πολίτες με αναπηρία συνδυαστικά με το εισόδημα και την περιουσία τους
Σύμφωνα με το υπουργείο Οικονομικών, θα ακολουθήσει Κοινή Υπουργική Απόφαση των υπουργών Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών και Κοινωνικής Συνοχής και Οικογένειας, με την οποία θα καθορίζονται οι λεπτομέρειες που αφορούν στην έκδοση της βεβαίωσης ευάλωτου οφειλέτη καθώς και το ποσοστό αναπηρίας και τα εισοδηματικά και περιουσιακά κριτήρια που θα εισαχθούν στον ορισμό των ευάλωτων οφειλετών.
Σε δήλωσή του για το νομοσχέδιο του ΥΠΟΙΚ και αναφερόμενος στη ρύθμιση, ο υπουργός Οικονομικών Κωστής Χατζηδάκης επεσήμανε ότι «με ειδική διάταξη διευρύνουμε τα κριτήρια ορισμού των ευάλωτων συμπολιτών μας συμπεριλαμβάνοντας σε αυτούς πλέον και τα άτομα με αναπηρία, με διευρυμένα όρια εισοδήματος και περιουσίας, κάνοντας πράξη ένα πάγιο αίτημα του αναπηρικού κινήματος. Με αυτόν τον τρόπο, προστατεύουμε ακόμα περισσότερο τους πολίτες που έχουν πραγματικά ανάγκη στην προσπάθεια τους να αποπληρώσουν τις οφειλές τους».
