Η Βαγδάτη επιδιώκει μια γρήγορη έξοδο του υπό τις ΗΠΑ συνασπισμού
Το Ιράκ θέλει μια γρήγορη και ομαλή, έπειτα από διαπραγματεύσεις, έξοδο των υπό την ηγεσία των ΗΠΑ στρατιωτικών δυνάμεων από το έδαφός του, αλλά δεν έχει θέσει προθεσμία, δήλωσε ο πρωθυπουργός Μοχάμεντ Σία αλ Σουντάνι, χαρακτηρίζοντας την παρουσία τους αποσταθεροποιητική εν μέσω του περιφερειακού αντίκτυπου από τον πόλεμο στη Μέση Ανατολή.
Μακρόχρονες εκκλήσεις από κυρίως σιιτικές παρατάξεις, πολλές από τις οποίες πρόσκεινται στο Ιράν, για την αποχώρηση του υπό την ηγεσία των ΗΠΑ συνασπισμού, έχουν ενταθεί έπειτα από μια σειρά πληγμάτων των ΗΠΑ σε συνδεόμενες με το Ιράν οργανώσεις μαχητών που αποτελούν επίσης τμήμα των επίσημων δυνάμεων ασφαλείας του Ιράκ.
Τα πλήγματα αυτά, σε απάντηση δεκάδων επιθέσεων με μη επανδρωμένα αεροσκάφη (drone) και πυραύλους σε δυνάμεις των ΗΠΑ αφότου το Ισραήλ εξαπέλυσε την εκστρατεία του στη Γάζα έχουν εγείρει φόβους πως το Ιράκ θα μπορούσε γι’ άλλη μια φορά να γίνει θέατρο περιφερειακής σύγκρουσης. «Χρειάζεται να αναδιοργανώσουμε αυτή τη σχέση έτσι ώστε να μην είναι στόχος ή δικαιολογία για οποιοδήποτε μέρος, εσωτερικό ή εξωτερικό, να ανακατευθεί με την ασφάλεια στο Ιράκ και την περιοχή», δήλωσε ο Σουντάνι σε συνέντευξη που παραχώρησε στο Reuters στη Βαγδάτη χθες, Τρίτη.
Δίνοντας τις πρώτες λεπτομέρειες των σκέψεών του για το μέλλον του συνασπισμού μετά την ανακοίνωσή του στις 5 Ιανουαρίου πως το Ιράκ θα ξεκινήσει τη διαδικασία, ο Σουντάνι είπε πως η έξοδος θα πρέπει να αποτελέσει αντικείμενο διαπραγματεύσεων βάσει «μιας διαδικασίας κατανόησης και διαλόγου». «Ας συμφωνήσουμε σε ένα χρονικό περιθώριο (για την έξοδο του συνασπισμού) που θα είναι ειλικρινά γρήγορα, έτσι ώστε να μην μείνουν πολύ και συνεχιστούν οι επιθέσεις», είπε, σημειώνοντας πως μόνο ένα τέλος στον πόλεμο του Ισραήλ στη Γάζα θα σταματούσε τον κίνδυνο περιφερειακής κλιμάκωσης. «Αυτό (το τέλος του πολέμου στη Γάζα) είναι η μοναδική λύση. Διαφορετικά θα δούμε να διευρύνεται περισσότερο η αρένα της σύγκρουσης σε μια ευαίσθητη περιοχή για τον κόσμο που κατέχει μεγάλο μέρος των ενεργειακών προμηθειών του», είπε ο Σουντάνι.
Μια αποχώρηση των ΗΠΑ θα αύξανε πιθανόν την ανησυχία στην Ουάσινγκτον σχετικά με την επιρροή του μεγαλύτερου εχθρού της, του Ιράν, στην κυβερνώσα ελίτ του Ιράκ. Υποστηριζόμενες από το Ιράν σιιτικές οργανώσεις απέκτησαν δύναμη στο Ιράκ μετά την υπό την ηγεσία των ΗΠΑ εισβολή το 2003. Το Πεντάγωνο δήλωσε τη Δευτέρα πως δεν έχει σχέδια για απόσυρση των αμερικανικών στρατευμάτων, που βρίσκονται στο Ιράκ με πρόσκληση της κυβέρνησης.
Το Ιράκ, η δεύτερη μεγαλύτερη πετρελαιοπαραγωγός χώρα στον ΟΠΕΚ, είναι από τους πιο σφοδρούς επικριτές της εκστρατείας του Ισραήλ στη Γάζα, χαρακτηρίζοντας τους μαζικούς σκοτωμούς και τον εκτοπισμό Παλαιστινίων αμάχων κλασική περίπτωση γενοκτονίας, κατηγορία που το Ισραήλ απορρίπτει κατηγορηματικά.
Όμως η κυβέρνηση του Ιράκ έχει πει επίσης κατ’ επανάληψη πως οι επιθέσεις ένοπλων οργανώσεων σε ξένους στρατιώτες και διπλωματικές αποστολές στο Ιράκ είναι παράνομες και στρέφονται εναντίον των συμφερόντων της χώρας, και λέει πως έχει συλλάβει ορισμένους δράστες και έχει εμποδίσει επιθέσεις. Την ίδια στιγμή, η Βαγδάτη καταδικάζει τα πλήγματα των ΗΠΑ σε βάσεις που χρησιμοποιούνται από τις οργανώσεις, καθώς και ένα πρόσφατο πλήγμα εναντίον υψηλόβαθμου διοικητή παραστρατιωτικής οργάνωσης στην καρδιά της Βαγδάτης, χαρακτηρίζοντάς τα παραβιάσεις κυριαρχίας.
Επικριτές λένε πως οι ένοπλες οργανώσεις, περιλαμβανομένων των Κατάεμπ Χεζμπολάχ και Χαράκετ Χεζμπολάχ αλ-Νουτζάμπα, χρησιμοποιούν ως κάλυμμα το στάτους τους ως μελών των Δυνάμεων Λαϊκής Κινητοποίησης (PMF), μιας δύναμης κρατικής ασφαλείας που ξεκίνησε ως μια ομάδα παραστρατιωτικών οργανώσεων το 2014. Όταν πλήττουν δυνάμεις των ΗΠΑ, επιχειρούν εκτός της αλυσίδας διοίκησης υπό το λάβαρο της Ισλαμικής Αντίστασης στο Ιράκ — όταν οι ΗΠΑ ανταποδίδουν τα πλήγματα, θρηνούν τις απώλειές τους ως μέλη των PMF και δρέπουν τους καρπούς των αυξανόμενων αντιαμερικανικών αισθημάτων.
Οι υπό την ηγεσία των ΗΠΑ δυνάμεις εισέβαλαν στο Ιράκ και ανέτρεψαν τον πρώην ηγέτη Σαντάμ Χουσέιν το 2003, αποσυρόμενες το 2011, επιστρέφοντας όμως το 2014 για να πολεμήσουν το Ισλαμικό Κράτος ως τμήμα ενός διεθνούς συνασπισμού. Οι ΗΠΑ έχουν τώρα κάπου 2.500 στρατιώτες στο Ιράκ.Με το Ισλαμικό Κράτος να έχει ηττηθεί επί του εδάφους το 2017 και να βρίσκεται σε αποδρομή από τότε, ο Σουντάνι είπε πως ο λόγος ύπαρξης του συνασπισμού έχει τελειώσει εδώ και καιρό.
Όμως εκκλήσεις για αποχώρηση του συνασπισμού διατυπώνονται εδώ και χρόνια και μέχρι τώρα δεν έχουν αλλάξει πολλά. Η Βουλή του Ιράκ ψήφισε το 2020 υπέρ της αποχώρησής του αφού οι ΗΠΑ δολοφόνησαν τον κορυφαίο Ιρανό στρατηγό Κάσεμ Σουλεϊμανί και έναν Ιρακινό ηγέτη παραστρατιωτικής οργάνωσης σε πλήγμα έξω από το αεροδρόμιο της Βαγδάτης.
Την επόμενη χρονιά, οι ΗΠΑ ανακοίνωσαν το τέλος της αποστολής μάχης τους στο Ιράκ και πως στρέφονται πλέον προς την παροχή συμβουλών και συνδρομής στις ιρακινές δυνάμεις ασφαλείας, μια κίνηση που δεν άλλαξε πολλά επί του εδάφους. Ο πόλεμος στη Γάζα επανέφερε το θέμα στην κεντρική σκηνή, με πολλές ιρακινές οργανώσεις που έφεραν την κυβέρνηση του Σαντάμ στην εξουσία και πρόσκεινται στην Τεχεράνη να καλούν για την τελική έξοδο όλων των ξένων δυνάμεων, κάτι που επιδίωκαν επί μακρόν το Ιράν και οι περιφερειακοί σύμμαχοί του.
Ο ηγέτης της λιβανέζικης οργάνωσης Χεζμπολάχ Σάγεντ Χάσαν Νασράλα ανέφερε σε ομιλία την Παρασκευή πως τα πλήγματα των ΗΠΑ στο Ιράκ θα πρέπει να ανοίξουν τον δρόμο για την τελική αποχώρηση των δυνάμεων των ΗΠΑ από το Ιράκ, η οποία θα καθιστούσε επίσης μη βιώσιμη την παρουσία τους στη βορειοανατολική Συρία.
Ο Σουντάνι είπε πως επιδιώκει την έξοδο του συνασπισμού επειδή το Ιράκ μπορεί τώρα να υπερασπιστεί τον εαυτό του από την τρομοκρατία και θα πρέπει να ασκήσει πλήρη κυριαρχία στο έδαφός του — αποφεύγοντας με αυτόν τον τρόπο να δώσει σε οιονδήποτε αφορμή να σύρει το Ιράκ σε μια περιφερειακή σύγκρουση. «Ο τερματισμός της παρουσίας του θα αποτρέψει περαιτέρω εντάσεις και εμπλοκή εσωτερικών και περιφερειακών θεμάτων ασφαλείας», είπε ο Σουντάνι. Πρόσθεσε πως το Ιράκ είναι ανοικτό στην εγκαθίδρυση διμερών σχέσεων και σε συνεργασία ασφαλείας με τα κράτη του συνασπισμού περιλαμβανομένων των ΗΠΑ. Αυτή θα μπορούσε να περιλαμβάνει εκπαίδευση και παροχή συμβουλών στις ιρακινές δυνάμεις ασφαλείας, καθώς και αγορές όπλων.
Οι ΗΠΑ «δεν είναι εχθρός για εμάς και δεν είμαστε σε πόλεμο μαζί τους, όμως αν αυτές οι εντάσεις συνεχιστούν, αναμφίβολα θα επηρεάσουν και θα δημιουργήσουν ένα κενό σε αυτή τη σχέση», τόνισε.
