Χωρίς πρόσβαση σε ρεύμα και νερό, με τις οικογένειες να εξαρτώνται από τη διαλογή σκουπιδιών για την επιβίωσή τους, οι Ρομά ζουν σε δύσκολες συνθήκες. Οι οικογένειές τους, συχνά πολυμελείς, αδυνατούν να καλύψουν τις βασικές τους ανάγκες.

Παρά την εγγύτητα στους αστικούς χώρους, παραμένουν απομονωμένοι στις κοινότητές τους. Ποιες είναι οι συνθήκες διαβίωσης τους; Που εργάζονται; Πώς αποκτούν εκπαίδευση; Ποια είναι η καθημερινότητα των παιδιών, και ειδικότερα των κοριτσιών σε νεαρή ηλικία;

Η κάμερα της εκπομπής του ΣΚΑΪ, Prime Time βρέθηκε στα πιο σκληρά γκέτο των Ρομά: Ασπρόπυργο, Μενίδι, Ζεφύρι, Εξαμίλια Κορινθίας και κατέγραψαν εικόνες που σοκάρουν και μαρτυρίες που αποκαλύπτουν την καθημερινή ζωή σ’ αυτές τις «αχαρτογράφητες» συνοικίες.

Η έρευνα ξεκινάει από τα Εξαμίλια, λίγο έξω από την Κόρινθο.

“Μερικά παιδιά πάνε σχολείο και έρχονται πίσω πεινασμένα. Να σου πω και γιατί: δεν υπάρχει δουλειά. Κάναμε 250 αιτήσεις, στον Δήμο εδώ, στο Δήμο… Εξαμίλια – Ζευγολατιό και δεν πήραμε τίποτα” λέει ο Χρήστος, γραμματέας της κοινότητας Ρομά στα Εξαμίλια.

Ο Πέτρος και ο Κώστας είναι 17 ετών. Στον καταυλισμό ασφυκτιούν. Ζουν με το όνειρο μιας κανονικής ζωής, όπως όλοι οι νέοι της ηλικίας τους. “Για πες μου εσύ, τι να κάνουμε εμείς σ’ αυτό το χωριό; Ζούμε μέσα στο μικρόβιο, μέσα στον βούρκο. Πώς να ζούμε εδώ μέσα; Ψάχνουμε για δουλειές και δεν μας δίνουν” λένε.

Την Άνοιξη του 2021 η αστυνομία έκανε έφοδο στον καταυλισμό στα Εξαμίλια. 33 άνδρες και γυναίκες του χωριού συνελήφθησαν για διακίνηση ηρωίνης και κοκαΐνης στην Κόρινθο.

“Εμείς δεν είμαστε αντίθετοι με αυτό που λέγεται σωστή κοινωνία, θέλουμε κι εμείς τους νόμους του κράτους, τους αγαπάμε τους νόμους του Κράτους, ειδικά εγώ τους αγαπάω. Τώρα για κάποιους άλλους που είναι παραβατικοί, θέλουν δεν θέλουν πρέπει να στρώσουν” αναφέρει ο Νεκτάριος και συνεχίζει “Μας βάζουν όλους στο ίδιο τσουβάλι. Μας βάζουν στο ίδιο τσουβάλι και δεν είναι έτσι. Εγώ ντρέπομαι γι’ αυτό.”

“Η ταπεινή μου γνώμη είναι ότι αν δεν στέλνουμε τα παιδιά μας σχολείο και αν τα παιδιά μας δεν μορφωθούν θα είμαστε ακόμα άλλα 100 χρόνια πίσω”, υποστηρίζει ο Νεκτάριος.

Νέα Ζωή Ασπροπύργου

Στον καταυλισμό στη Νέα Ζωή Ασπροπύργου δεν υπάρχει κολόνα της ΔΕΗ, δεν υπάρχει κάδος, σχεδόν δεν υπάρχουν δρόμοι.

Ο Γιάννης είναι ο άτυπος επικεφαλής του μικρότερου από τους δύο καταυλισμούς της Νέας Ζωής, στη θέση ΔΥΟ ΠΕΥΚΑ. Οπως λέει “πάμε για δουλειά και όταν βλέπουν ότι είμαστε Ρομά μας διώχνουν. Παντού. Όχι μόνο στον Ασπρόπυργο. Τα Ρομά μόνο σε καμιά χωματερή θα κάνουν… Δηλαδή εκεί που δεν πάνε οι μη Ρομά. Θα δουλέψουν, εκεί που είναι βρόμα, εκεί μας παίρνουν.”

Η 54χρονη Δέσποινα ξεχωρίζει μεταξύ των γυναικών του καταυλισμού. Πριν λίγα χρόνια είχε αναλάβει να διδάξει το savoir vivre στις γυναίκες της παραγκούπολης.

“Οι τσιγγάνες. Δεν είχαν υπομονή. Στα ταχυδρομεία. Στις τράπεζες. Ήθελαν να περάσουν. Να περάσει το δικό τους ντε και καλά. Δεν είναι με τη σειρά αυτό. Νόμιζαν τα κορίτσια ότι είναι η σειρά τους. (Και επειδή είχα ασχοληθεί λίγο εγώ και η κυρία Βαβούλη με τις γυναίκες). Τις μάθαμε τρόπους. Ήτανε και μεγαλύτερες από εμένα. Και δεν ξέρανε τι σημαίνει υπομονή. Τι σημαίνει πρέπει να έρθει η σειρά σου να περάσεις. Στην τράπεζα ή στο νοσοκομείο” διηγείται η Δέσποινα. “Εγώ πήγαινα από σπίτι σε σπίτι. Και συζητάγαμε. Μαζευόντουσαν και εδώ. Στο σπίτι μου. Και τους έλεγα θα πάτε στην τράπεζα. Θα πάρετε νούμερο. Θα κάτσετε με τη σειρά. Θα πάτε στο νοσοκομείο. Θα δώσετε τα στοιχεία σας. Θα πάρετε χαρτί, νούμερο και θα κάτσετε. Θα σας φωνάξουν οι γιατροί, οι παιδίατροι. Θα πάτε στο ταχυδρομείο, το ίδιο. Το ίδιο ισχύει και για τα σούπερ μάρκετ. Και έχουνε μάθει.”

Για πολλούς απ’ όσους διαβιούν στους καταυλισμούς, το έγκλημα και η παρανομία είναι η εύκολη λύση και μια προδιαγεγραμμένη πορεία για να αποκτήσουν χρήματα και ισχύ μεταξύ των μελών της κοινότητας.

Τις τελευταίες εβδομάδες η αστυνομία προχωρά σε συλλήψεις Ρομά που διακινούν ηρωίνη στη Δυτική Αττική.

Όπως λέει ο Γιάννης Καρυδάκος, υποδιοικητής Δίωξης Ναρκωτικών «Γενικότερα οι καταυλισμοί έχουν συνδυαστεί με παρεκκλίνουσες και παραβατικές συμπεριφορές. Και μία από αυτές είναι και τα ναρκωτικά» και συνεχίζει «Οι οικογένειες αυτές λειτουργούν λιγάκι όπως η μαφία στην Ιταλία. Δηλαδή τα μέλη μιας οικογένειας παίρνουν το βάπτισμα του πυρός. Και γίνονται βαθμιαία, και τα νεότερα μέλη, συνεχιστές της οικογενειακής παράδοσης».

Οι δρόμοι στις καταυλισμούς της Δυτικής Αττικής είναι σκοτεινοί και γεμάτοι λακκούβες. Ανάμεσα στις παράγκες ξεχωρίζουν διώροφα κτίσματα, με ψηλούς μαντρότοιχους και έντονο εξωτερικό φωτισμό. Ένδειξη ισχύος ή κράχτες για όσους ψάχνουν να αγοράσουν ναρκωτικά…

“Οι πόρτες οι οποίες βάζουν στα σπίτια είναι πλέον όλο και πιο ισχυρές για να δυσκολεύουν την είσοδο των αστυνομικών, σε περίπτωση αστυνομικής επιχείρησης. Μπορεί να έχουν δύο και τρεις θωρακισμένες πόρτες ώστε ακόμα και οι ειδικές μονάδες όταν κάνουν είσοδο να δυσκολευτούν” σύμφωνα με τον Γιάννη Καρυδάκο.

Περισσότερα παιδιά στα σχολεία μεν, αλλά…

Αν και τελευταία τα παιδιά των καταυλισμών που πηγαίνουν σχολείο αυξάνονται, μέχρι και σήμερα στην πλειονότητά τους εγκαταλείπουν τα θρανία πριν ολοκληρώσουν το γυμνάσιο.

“Εγώ όταν πρωτοήρθα είχα τέσσερα παιδάκια Ρομά στο σχολείο και τώρα έχουμε τετρακόσια πενήντα,” λέει η Ματίνα Βαβούλη – διευθύντρια 7ου δημοτικού Ασπροπύργου. “Δυστυχώς δεν συνεχίζουν όλα και ιδιαίτερα τα κορίτσια που είναι στην ηλικία 14-15 χρονών όπου προετοιμάζονται για τον γάμο.”

“Τα παιδιά αυτά είναι δίγλωσσα. Και για να μπορέσουν να μάθουν τα ελληνικά, αλλά και να υπάρχει η αποδοχή τους, θα έπρεπε να συνεκπαιδεύονται με τα παιδιά της κυρίαρχης κοινωνίας, που λέμε” διευκρινίζει η κα Βαβούλη.

«’Οταν πεινάνε τα παιδιά και τα εγγόνια μου θα πάω να κλέψω»

«Εγώ έχω πέντε παιδιά, εποχιακά δουλεύουμε. Τώρα έχω 5 παιδιά και 7 εγγόνια. Βλέπω ότι δεν έχουν γάλα, ναι, θα πάω να κλέψω πέντε σίδερα να ταΐσω την οικογένειά μου. Με 5, 6 παιδιά και 7 εγγόνια ναι, θα πάω να κλέψω πέντε σίδερα να φάνε τα εγγόνια που πεινάνε. Και να σου πω και κάτι άλλο; Στην κλεψιά και την παρανομία μας ρίχνει η Κυβέρνηση. Δεν έχω δουλειά, έχω 7 εγγόνια και θα μου πουν παππού πεινάω…;

Ναι, θα πάω να σου κλέψω 100 ευρώ σίδερα που έχεις, ναι θα στα πάρω. Μιλάω εδώ να με ακούσει ο κόσμος, θα πάω γιατί πεινάνε τα παιδιά και τα εγγόνια μου. Δεν έχω δουλειά, 100 ευρώ σίδερα, ναι θα πάω να τα πάρω» δηλώνει ο Γραμματέας των Ρομά στα Εξαμίλια.

Αλλαγή ζωής

Ο Γιάννης είναι πρωτοετής φοιτητής στο τμήμα Ευρωπαϊκού Πολιτισμού στο Ανοιχτό Πανεπιστήμιο. Πριν από αυτό είχε τραβήγματα με τον νόμο. Πώς έγινε η μετάβαση από το ένα στο άλλο;

Οι Ρομά κάθε βράδυ κάτι καίνε – Η χωματερή τους τροφοδοτεί

«Τα τελευταία χρόνια το πρόβλημα έχει γίνει πάρα πολύ μεγάλο» λέει ο Δήμαρχος Ασπροπύργου. «Αν υπολογίσουμε ότι αυτή τη στιγμή είναι γύρω στις 6-7 χιλιάδες Ρομά, οι οποίοι είναι καταγεγραμμένοι από μία προσπάθεια που είχε κάνει η Περιφέρεια πριν 5-6 χρόνια νομίζω, μπορεί και παραπάνω, και αν πάρουμε σαν δεδομένο ότι από αυτούς μόνο 250 άτομα περίπου είναι εγγεγραμμένοι στο Δημοτολόγιο, στον Ασπρόπυργο, καταλαβαίνεις τι προβλήματα δημιουργούνται».

«Κάθε βράδυ κάτι καίγεται στον Ασπρόπυργο. Είναι φωτιές που τις ανάβουν οι ίδιοι, για διάφορους λόγους. Ο πρώτος λόγος είναι ότι καίνε διάφορα που έχουν μέσα μεταλλικά αντικείμενα, δηλαδή είτε λάστιχα αυτοκινήτων όπου παίρνουν τα λινά, είτε στρώματα από τα οποία παίρνουν τα ελατήρια, ή κυρίως καίνε και μπάζα για να μειώνει το όγκος, για να μπορέσουν να φέρουν κι άλλα» δηλώνει ο Δήμαρχος Ασπροπύργου.

Οι γάμοι

Ο Νώντας Θεοδωρόπουλος είναι μουσικοδιοργανωτής και πηγαίνει σε γάμους σε όλη την Ελλάδα. Για τους γάμους των Ρομά λέει «έχουν κάποια έθιμα, τα δώρα που βάζουν, τα χρυσά, τα λεφτά, ήθη και έθιμα πολύ όμορφα, αλλά με στεναχωρούν που ακούω δυσάρεστα πράγματα από τα ΜΜΕ για τα Ρομά, δεν είναι όλοι το ίδιο, υπάρχουν κάποιοι κακοί, καλοί και άσχημοι που λένε».