Λίγες εβδομάδες μετά τις ευρωεκλογές, με τα μηνύματα δυσαρέσκειας των πολιτών να είναι “ηχηρά”, η κυβέρνηση επιχειρεί να καταδείξει ότι “έλαβε” το μήνυμα κι ότι “σηκώνει” τα μανίκια της. Έτσι, με επισκέψεις του Πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη, σε κομβικά υπουργεία για τη διαχείριση του θέματος των τιμών, το Υπουργείο Ανάπτυξης, την περασμένη Τετάρτη και σήμερα Παρασκευή, στο Υπ. Αγροτικής Ανάπτυξης, καθιστά σαφές ότι το νούμερο ένα ζήτημα την νέα περίοδο διακυβέρνησης είναι αυτό της ακρίβειας.
Επίσης, με ανακοινώσεις για έκτακτη εισφορά στα υπερκέρδη των διυλιστηρίων και διανομή νέου “pass” σε συνταξιούχους, που δεν είδαν αυξήσεις λόγω προσωπικής διαφοράς, για διατήρηση του μειωμένου ΦΠΑ, σε ταξί και καφέ, επιχειρεί μια “ρελάνς” με πολιτικό στόχο την ανάσχεση της “ζημιάς” που έχει υποστεί και της ανάδειξης της “ατζέντας καθημερινότητας”. Άλλωστε, όπως αναφέρουν αναλυτές, καλές είναι οι ανακοινώσεις για έλευση μεγάλων επενδυτών στη χώρα και τα εύσημα για την ανάπτυξη, αλλά αυτό που “καίει” τον πολίτη είναι η τσέπη του.
Έτσι, ο Πρωθυπουργός επέμεινε και χθες πως μετά την αποκλιμάκωση του πληθωρισμού, ”πρέπει να περάσουμε και σε μειώσεις τιμών στο ράφι” και απευθυνόμενος στις δυνάμεις της αντιπολίτευσης, που εισηγούνται πρόσκαιρη μείωση του ΦΠΑ, επεσήμανε ότι πρέπει να μας πουν “πότε θα αυξήσουν εκ νέου τον ΦΠΑ”.
Επίσης, ο Κυριάκος Μητσοτάκης υπογράμμισε ότι πήραμε μία σημαντική απόφαση να μονιμοποιήσουμε το μειωμένο ΦΠΑ στα ταξί και στον καφέ, όταν πρόκειται για take away και delivery και διεμήνυσε ότι”«όλοι πρέπει να αντιληφθούν ότι η ακρίβεια υπονομεύει την κοινωνική συνοχή”.
Δυο ταχύτητες
Ουσιαστικά, η επιλογή της κυβέρνησης είναι για ένα ΦΠΑ δυο ταχυτήτων στον καφέ από την 1η Ιουλίου, που όμως, κρύβει αυξήσεις. Δηλαδή, μονιμοποιείται ο μειωμένος συντελεστής ΦΠΑ 13% στον καφέ στο χέρι, αλλά ο σερβιριζόμενος επιστρέφει στον υψηλό συντελεστή 24%. Εφόσον, λοιπόν, ο πελάτης επιλέξει να απολαύσει τον καφέ του καθήμενος στο τραπέζι θα χρεώνεται ακριβότερα με ΦΠΑ 24%, ενώ αν τον προμηθευτεί σε κυπελάκι θα καταβάλει ΦΠΑ 13%.
Η επιλογή αυτή έγινε από την κυβέρνηση, λόγω δημοσιονομικών περιορισμών, αλλά και της προσδοκίας για έσοδα από την εστίαση και τον τουρισμό. Έτσι επέλεξε να προτάξει μια “χαμηλή” ταχύτητα στον ΦΠΑ για το delivery ή για την κατανάλωση εκτός της σάλας του κάθε καταστήματος, θεωρώντας ότι είναι ένα πιο “λαϊκό μέτρο” με μεγαλύτερο όφελος για τους καταναλωτές. Άλλωστε, πάνω από το 60% της κατανάλωσης καφέ πραγματοποιείται μέσω delivery και takeaway. Oπότε προκειμένου οι όποιες ανατιμήσεις σημειωθούν , επηρεάσουν όσο το δυνατόν λιγότερους καταναλωτές ,επελέγη η επιστροφή του ΦΠΑ στο 24% για καφέ στην εστίαση που επιπλέον φέρνει έσοδα στα δημόσια ταμεία ύψους 43 δις ευρω.
Αυξήσεις από τις επιχειρήσεις της εστίασης;
Πάντως, ήδη, από χθες ο κλάδος της εστίασης προειδοποιεί για αυξήσεις καθώς η μετάταξη του φόρου στον υψηλό συντελεστή θα μετακυλιστεί εξ ολοκλήρου στους πολίτες και θέτει επί τάπητος την οριζόντια διατήρηση ΦΠΑ στο 13% στον καφέ καθώς και στα μη αλκοολούχα ποτά.
“Μας είναι εξαιρετικά δύσκολο να αντιληφθούμε με ποια λογική προχωράτε σε αυτή την αύξηση, όταν ήδη ο καφές επιβαρύνεται και με ειδικό φόρο κατανάλωσης (από το 2017). Ο αυξημένος ΦΠΑ, από τις επιχειρήσεις εστίασης που θα κληθούν να τον εφαρμόσουν, θα μετακυλιστεί εξ ολοκλήρου στον καταναλωτή, δεδομένου ότι η διεθνής τιμή του καφέ το τελευταίο εξάμηνο έχει αυξηθεί στην μεν ποικιλία Arabica κατά 17% στη δε ποικιλία Robusta κατά 50%!!”, αναφέρει η Πανελλήνια Ομοσπονδία Εστιατορικών και Συναφών Επαγγελμάτων (ΠΟΕΣΕ).
Όπως τονίζεται στην επιστολή που απέστειλε ΠΟΕΣΕ στον υπουργό Εθνικής Οικονομίας Κωστή Χατζηδάκη ,θα ενισχυθεί περαιτέρω ο πληθωρισμός και η ακρίβεια που διακηρυκτικά αποτελεί για την κυβέρνηση το σημαντικότερο πρόβλημα που θέλει με αποτελεσματικότητα να αντιμετωπίσει.
“Αυτή η χαώδης απόσταση μεταξύ λόγων και πράξεων έχει προκαλέσει έντονη δυσαρέσκεια στον κλάδο. Και δυστυχώς δεν είναι η πρώτη φορά καθώς η κυβέρνηση είχε εξαγγείλει ότι δεν θα αυξήσει κανέναν φόρο αλλά ήδη το έχει κάνει δυο τουλάχιστον φορές, μια με την αύξηση του ΦΠΑ στα σερβιριζόμενα μη αλκοολούχα ποτά και μια εντός των προσεχών ολίγων ημερών με την αντίστοιχη αύξηση στον καφέ”.
Η ΠΟΕΣΕ τονίζει ότι αμφότερες οι ρυθμίσεις στην συνείδηση των επαγγελματιών δεν είναι τίποτα άλλο από μέτρα καθαρά εισπρακτικού χαρακτήρα την στιγμή μάλιστα που τα δημόσια έσοδα συνεχώς αυξάνονται ενώ είναι εξοργιστική είναι και η πολιτική των δυο μέτρων και δυο σταθμών στην οποία υπακούουν, καθώς επιβαρύνουν ένα μόνο μέρος των επιχειρήσεων, ενισχύοντας έτσι και τον αθέμιτο ανταγωνισμό, καθώς από τον μειωμένο ΦΠΑ επωφελούνται κατά βάση οι μεγάλες αλυσίδες καφέ και τροφίμων.
Τα μηνύματα του Πρωθυπουργού
Πάντως, στη συνέντευξή του ο πρωθυπουργός επέμεινε ότι η ο αγώνας για τη στήριξη του διαθέσιμου εισοδήματος και για την αύξηση των μισθών είναι διαρκής και τόνισε χαρακτηριστικά: “Το αποτέλεσμα θα το κρίνουμε σε δύο με τρεις μήνες από τώρα, θα αρχίσουμε να βλέπουμε κάποιες μειώσεις τιμών είμαι σίγουρος, θα κάνουμε και μια συζήτηση με τους μεγάλους παίκτες στην αγορά, είναι σαφές ότι σε ευρωπαικό επίπεδο υπάρχει ζήτημα με τις πολυεθνικές. Εάν χρειαστεί να δημοσιοποιήσω, αυτά που κάνουν και να υποστούν το κόστος της φήμης και όχι του προστίμου δεν θα διστάσω να το κάνω”.
Μάλιστα, ήδη, από την επίσκεψή του Πρωθυπουργού στο ΥΠΑΝ, την περασμένη Τετάρτη, αλλά και από το “κλίμα” που βγήκε από τη συνάντηση γνωριμίας, με τους διαπιστευμένους δημοσιογράφους του ΥΠΑΝ, του νέου υπουργού Ανάπτυξης Τάκη Θεοδωρικάκου, διαφαίνεται ότι ξεκινά ένας γύρος επαδών με τις διοικήσεις σουπερμάρκετ και βιομηχανιών τροφίμων, με χρήση “καρότου και μαστιγίου”, με διαμόρφωση κάποιου είδους, δηλαδή, “συμφωνιών” για μείωση βασικά τρόφιμα.
Είναι ενδεικτικό ότι μιλώντας με τους δημοσιογράφους ο κ. Θεοδωρικάκος ανέφερε πως οι μεγάλες επιχειρήσεις θα πρέπει να μειώσουν τις τιμές ρίχνοντας το μεσοσταθμικό τους κέρδος. “Ορισμένοι μεγάλοι παίκτες, η υγιής επιχειρηματικότητα, θα πρέπει να βάλουν πλάτη. Δεν μπορεί να γίνει διαφορετικά”, ανέφερε χαρακτηριστικά.
Τι θα ισχύσει με τα μέτρα
Την ίδια στιγμή μετέφερε εμμέσως πλην σαφώς το μήνυμα πως δεν πρόκειται να ληφθούν νέα έκτακτα μέτρα καθώς τα μέτρα που έχουν ήδη ληφθεί και ειδικά το πλαφόν στο περιθώριο κέρδους στα επίπεδα του 2021 και η απαγόρευση προσφορών για τρεις μήνες στα προϊόντα που γίνονται ανατιμήσεις είναι “ιδιαίτερα βαριά”.
“Για να πέσουν οι τιμές πρέπει να ενώσουμε όλοι τις δυνάμεις μας, κράτος υγιής επιχειρηματικότητα και καταναλωτές” τόνισε ο κ. Θεοδωρικάκος αναγνωρίζοντας ότι τα έκτακτα μέτρα που έχουν ήδη ληφθεί από την κυβέρνηση είναι σκληρά για την αγορά αλλά είναι μονόδρομος και θα συνεχίσουν να ισχύουν, τουλάχιστον, μέχρι το τέλος του έτους.
Συγκεκριμένα έως τις 31 Δεκεμβρίου 2024 θα διατηρηθεί το πλαφόν στο περιθώριο κέρδους των επιχειρήσεων, με σημείο αναφοράς την 31η Δεκεμβρίου 2021,το πλαφόν 7% στην τιμή του βρεφικού γάλακτος, όπως και το μέτρο της απαγόρευσης για τρεις μήνες προωθητικών ενεργειών σε περίπτωση που έχουν γίνει ανατιμήσεις.
Προανήγγειλε επίσης ότι από την 1η Ιουλίου 2024 η ΔΙΜΕΑ θα ενισχυθεί με τριάντα στελέχη ώστε να επεκταθούν οι έλεγχοι , σε συνεργασία και άλλες ελεγκτικές υπηρεσίες ,για την εφαρμογή́ της νομιμότητας και την αποκλιμάκωση των τιμών.
Ο νέος υπουργός Ανάπτυξης επεσήμανε επίσης ότι στόχος της κυβέρνησης είναι η διαμόρφωση ενός νέου παραγωγικού μοντέλου και για το λόγο αυτό θα δημιουργήθηκε η Εθνική Στρατηγική για τη Βιομηχανία η υλοποίηση της οποίας αποτελεί προτεραιότητα. Ανακοίνωσε μάλιστα ότι έχουν ήδη εγκριθεί τα έργα αναβάθμισης σε είκοσι βιομηχανικά πάρκα , εκ των οποίων δυο νέα, στο Βόλο και την Κόρινθο. Αναφέρθηκε στο πρόγραμμα για την ψηφιοποίηση των μικρομεσαίων επιχειρήσεων προϋπολογισμού 75 εκατ. ευρώ αλλά και στο πρόγραμμα «Ερευνώ – Καινοτομώ» προϋπολογισμού 300 εκατ. ευρώ στο πλαίσιο του οποίου έχουν υποβληθεί ήδη προτάσεις ,για την υλοποίηση έργων που αφορούν στη διασύνδεση της έρευνας με την παραγωγή.
Σύμφωνα με πληροφορίες όλα τα παραπάνω γίνονται και στο πλαίσιο των «καλών κινήσεων» πριν ξεκινήσει ο κύκλος διαλόγου του υπουργείου Ανάπτυξης με τους φορείς και τις διοικήσεις των επιχειρήσεων τροφίμων και των σουπερμάρκετ.
Εντείνονται οι έλεγχοι
Πάντως ο κ. Θεοδωρικάκος σημείωσε πως θα ενταθούν οι έλεγχοι στην αγορά, καθώς τα «μέτρα θα πρέπει να εφαρμόζονται». Στο πλαίσιο αυτό αναμένεται να ενισχυθεί άμεσα η αρμόδια υπηρεσία του υπουργείου Ανάπτυξης (ΔΙΜΕΑ) με 30 ακόμη στελέχη, που ολοκληρώνουν την εκπαίδευσή τους και αναμένεται να πιάσουν δουλειά εντός του Ιούλιου αλλά και να υπάρξουν συνεργασίες και με άλλους ελεγκτικούς μηχανισμούς.
Ο κ. Θεοδωρικάκος, επίσης, θα έχει συναντήσεις και με τις οργανώσεις καταναλωτών, αλλά και με τον Συνήγορο του Καταναλωτή και την Επιτροπή του Ανταγωνισμού στο πλαίσιο της προσπάθειας του υπουργείου για ενεργοποίηση όλων των δυνάμεων για την αντιμετώπιση της ακρίβειας.
