Βρισκόμαστε αισίως μία ανάσα πριν το δεύτερο 10ήμερο του Ιουλίου και, αν ανήκετε σε εκείνους που δεν έχετε κανονίσει (ακόμα) να φύγετε διακοπές, η τελευταία έρευνα του Ινστιτούτου Έρευνας Λιανεμπορίου Καταναλωτικών Αγαθών (ΙΕΛΚΑ) εκτός από απογοήτευση, μπορεί να προσφέρει μία μικρή παρηγοριά δεδομένου ότι δεν είστε οι μόνοι.
Σύμφωνα με την έρευνα για την επίδραση των ανατιμήσεων στις καταναλωτικές συνήθειες των Ελλήνων, μόνο 1 στους 2 θα κάνει διακοπές το καλοκαίρι 2024 και αν αναρωτιέστε γιατί, οι λόγοι είναι το αυξημένο κόστος σε εισιτήρια και διαμονή, τα οποία θα κρατήσουν πολλούς είτε στην πόλη είτε θα τους στρέψουν σε ποιο οικονομικές λύσεις (χωριά, εξοχικά κλπ).
Όπως καταγράφεται στο σχήμα 1, υπάρχουν σημαντικές αλλαγές το τελευταίο διάστημα στις καταναλωτικές συνήθειες σε διάφορες περιοχές συμπεριφορών, οι οποίες αποδίδονται σε μεγάλο βαθμό στις ανατιμήσεις προϊόντων και υπηρεσιών.
Καταρχάς είναι ξεκάθαρη μία τάση των καταναλωτών για εξοικονόμηση χρημάτων για τις αγορές βασικών αγαθών και υπηρεσιών και δευτερευόντως διαχείρισης χρημάτων. Όπως φαίνεται μεγαλύτερη είναι η πίεση στη μείωση των δαπανών για βασικές υπηρεσίες και λιγότερο για βασικά αγαθά.
Συγκεκριμένα:
- Το 71% (έναντι 75% το 2023) του κοινού δηλώνει ότι έχει ακυρώσει δαπάνες διασκέδασης όπως είναι η εστίαση, οι διακοπές, τα ταξίδια κ.α.
- Το 55% (έναντι 54% το 2023) δηλώνει ότι έχει μειώσει συνολικά τις αγορές σε είδη τροφίμων και είδη παντοπωλείου.
- Το 49% (έναντι 48% το 2023) του κοινού δηλώνει ότι έχει αναβάλει εργασίες συντήρησης και επισκευής, π.χ. στο σπίτι ή στο αυτοκίνητο.
- Το 42% (έναντι 49% το 2024) δηλώνει ότι έχει αλλάξει μάρκα-επωνυμία προϊόντος.
- Το 27% δηλώνει ότι έχει χρησιμοποιήσει χρήματα από τις αποταμιεύσεις του προκειμένου να καλύψει τις αγορές του.
- Το 27% (έναντι 32% το 2024) έχει αναβάλει την πληρωμή λογαριασμών ή έχει προχωρήσει σε στάση πληρωμής των υποχρεώσεων του.
- Το 16% (έναντι 17% το 2024) δηλώνει ότι έχει αυξήσει τον χρόνο εργασίας ή έχει βρει δεύτερη εργασία προκειμένου να αυξήσει το εισόδημα του.
Μόλις 3% του κοινού δηλώνουν ότι δεν έχουν λάβει κανένα απολύτως μέτρο για την αντιμετώπιση των πληθωριστικών πιέσεων.
Το πόσο έντονη είναι η στροφή του αγοραστικού κοινού στην εξοικονόμηση χρημάτων αποτυπώνεται στο σχήμα 2.
Το σχήμα καταγράφει διαχρονικά τους παράγοντες που επηρεάζουν τους καταναλωτές την τελευταία 4ετία σε σχέση με την επιλογή τροφίμων. Η χρηματική δαπάνη παραμένει το βασικό κριτήριο (57%), αλλά ειδικά στις τελευταίες μετρήσεις η ένταση μειώνεται (από 69% το 2023) και είμαστε στα επίπεδα του 2022. Παράλληλα, η ποιότητα είναι το κύριο κριτήριο για το 27% των καταναλωτών, αλλά αυξάνεται από 16% του 2023. Άρα τον τελευταίο χρόνο καταγράφεται σταδιακή αποκλιμάκωση με την “ψαλίδα” ανάμεσα στα δύο βασικά κριτήρια να κλείνει.
Η αναγκαία περικοπή δαπανών από τα νοικοκυριά αποτυπώνεται και στο σχήμα 3, όπου 1 στους 2 καταναλωτές δηλώνει ότι δεν θα κάνει διακοπές το 2024, ενώ 1 στους 3 δηλώνει ότι θα κάνει μεν διακοπές, αλλά πιο περιορισμένες, 6 στους 10 καταναλωτές δηλώνουν ότι οι δαπάνες τους φέτος θα είναι μειωμένες σε σχέση με πέρυσι, ενώ 4 στους 10 ότι θα είναι μειωμένη άνω του 50%. Οι κύριοι λόγοι είναι είτε το μειωμένο διαθέσιμο εισόδημα λόγω ανατιμήσεων, αλλά κυρίως τα αυξημένα κόστη σε εισιτήρια (50%) και διαμονή (48%).
Η τελευταία έρευνα του ΙΕΛΚΑ πραγματοποιήθηκε την εβδομάδα 23-29 Ιουνίου 2024 και αφορούσε ανάμεσα σε άλλα θέματα και την αντιλαμβανόμενη επίδραση των ανατιμήσεων στις καταναλωτικές συνήθειες στην Ελλάδα.
