Το Ιράν κρατάει τα κλειδιά για την τιμή του πετρελαίου – Σενάρια ακόμη και 250 δολάρια το βαρέλι

Τα Στενά του Ορμούζ κρατούν τα κλειδιά για την επόμενη ημέρα στην αγορά του πετρελαίου. Οι φόβοι που σχετίζονται με την κλιμάκωση των πολεμικών επιχειρήσεων επικεντρώνονται κυρίως στις πιθανές επιπτώσεις στα Στενά, μέσα από τα οποία περνά ένα μεγάλο μέρος του εμπορίου πετρελαίου.

Όπως αναφέρουν οι αναλυτές, εκεί βρίσκεται ο μεγάλος φόβος, και λιγότερο στο τι θα συμβεί αν τελικά το Ισραήλ προχωρήσει σε βομβαρδισμούς στις πετρελαϊκές εγκαταστάσεις του Ιράν. Στην απευκταία περίπτωση που οι απειλές του Ισραήλ γίνουν πράξη, η πρώτη δυσμενής εξέλιξη θα είναι η απώλεια σημαντικών ποσοτήτων πετρελαίου από την παγκόσμια αγορά, γεγονός που αναπόφευκτα θα προκαλέσει αύξηση στις τιμές του «μαύρου χρυσού». Ωστόσο, η κατάσταση μπορεί να είναι διαχειρίσιμη αν άλλες χώρες, όπως η Λιβύη, μπορέσουν να καλύψουν το κενό.

Από την ώρα που εκδηλώθηκε η επίθεση του Ιράν στο Ισραήλ και τα όσα ακολούθησαν, η τιμή του πετρελαίου στις διεθνείς αγορές έχει αυξηθεί κατά σχεδόν 10 δολάρια το βαρέλι, αγγίζοντας πλέον τα 80 δολάρια. Αξιοσημείωτο είναι ότι τον Σεπτέμβριο οι τιμές του πετρελαίου ήταν χαμηλότερες από τα επίπεδα που είχαν καταγραφεί τα τελευταία χρόνια.

Η Bank of America έχει προειδοποιήσει ότι, σε περίπτωση διακοπής των ροών μέσω των Στενών του Ορμούζ, οι τιμές του πετρελαίου θα μπορούσαν να εκτιναχθούν, ενδεχομένως φτάνοντας πάνω από 250 δολάρια το βαρέλι.

Από την άλλη πλευρά, η ζήτηση για πετρέλαιο δείχνει σημάδια εξασθένησης. Οι Ηνωμένες Πολιτείες παράγουν περισσότερους πόρους από ποτέ, ενώ η Λιβύη σχεδιάζει να επανεκκινήσει την παραγωγή πετρελαίου. Ταυτόχρονα, η ζήτηση στην Κίνα παραμένει υποτονική λόγω της επιβράδυνσης της οικονομικής ανάπτυξης της χώρας. Έτσι, η τιμή του πετρελαίου θα εξαρτηθεί κυρίως από τις εξελίξεις στη Μέση Ανατολή, οι οποίες παραμένουν αβέβαιες.

Υπάρχει ανησυχία ότι το Ιράν μπορεί να προσπαθήσει να κλείσει τα Στενά του Ορμούζ, τη μεγαλύτερη πετρελαϊκή δίοδο στον κόσμο, σε περίπτωση μιας μεγάλης ισραηλινής αεροπορικής επίθεσης στα διυλιστήρια του Ισφαχάν ή στις πετρελαϊκές πλατφόρμες στον Κόλπο. Το 2022, η ροή πετρελαίου μέσω των Στενών του Ορμούζ ανήλθε σε 21 εκατομμύρια βαρέλια την ημέρα, αποτελώντας πάνω από το ένα τέταρτο του παγκόσμιου θαλάσσιου εμπορίου πετρελαίου. Επιπλέον, σχεδόν το ένα πέμπτο του παγκόσμιου εμπορίου υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG) διήλθε από τα Στενά, σύμφωνα με το Υπουργείο Ενέργειας των ΗΠΑ.

Μία από τις αιτίες για την περιορισμένη έως τώρα αύξηση των τιμών του πετρελαίου είναι η στάση των επενδυτών, οι οποίοι εκτιμούν ότι το αργό θα παραμείνει στο περιθώριο αυτής της κρίσης. Ο Μπομπ ΜακΝάλι, πρόεδρος της Rapidan Energy Group, υπογραμμίζει ότι η αγορά πετρελαίου είναι βραχυπρόθεσμα ήρεμη απέναντι στον γεωπολιτικό κίνδυνο, εκτιμώντας ότι η αύξηση του ασφαλίστρου κινδύνου θα συμβεί μόνο εάν η κλιμάκωση επηρεάσει άμεσα τις ενεργειακές υποδομές ή τις ροές ενέργειας.

Σε αντίθεση με το παρελθόν, πολλές από τις αραβικές χώρες γύρω από το Ισραήλ έχουν αναπτύξει καλές σχέσεις με το εβραϊκό κράτος. Η Σαουδική Αραβία, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, η Αίγυπτος, το Ομάν, η Ιορδανία, το Μαρόκο και το Κατάρ διατηρούν φιλικούς δεσμούς με το Ισραήλ. Αυτή η ιστορικά μοναδική εξέλιξη είναι σημαντική, καθώς πολλές από αυτές τις χώρες στο παρελθόν ήταν εχθρικές προς το Ισραήλ. Αν και το Ιράν ελέγχει τα Στενά του Ορμούζ, οι άλλες αραβικές χώρες ενδέχεται να βρουν εναλλακτικούς τρόπους για τη μεταφορά πετρελαίου και LNG.

Ο Φρέντερικ Κέμπε, πρόεδρος του Atlantic Council, αναφέρεται στη «μοναξιά» της Τεχεράνης, σημειώνοντας ότι οι χώρες που υπέγραψαν τις Συμφωνίες του Αβραάμ με το Ισραήλ το 2020 δεν έχουν σταματήσει τις προσπάθειές τους για εξομάλυνση των σχέσεών τους με το εβραϊκό κράτος. Καμία από αυτές τις χώρες δεν έχει διακόψει τις σχέσεις της με το Ισραήλ ούτε έχει αποσυρθεί από τις συμφωνίες.

Ενώ το Ισραήλ αναμένεται να απαντήσει στις ιρανικές ενέργειες, η στάση των ΗΠΑ θα είναι κρίσιμη. Ένας γενικευμένος πόλεμος μεταξύ Ισραήλ και Ιράν φαίνεται απίθανος χωρίς την ενεργή συμμετοχή των ΗΠΑ, κάτι που δεν φαίνεται πιθανό, ιδιαίτερα ένα μήνα πριν από τις προεδρικές εκλογές.

Τέλος, αξίζει να σημειωθεί ότι η επενδυτική υπηρεσία της UBS εκτιμά ότι το επικρατέστερο σενάριο δεν είναι η κλιμάκωση σε ολοκληρωτικό πόλεμο. «Υπάρχουν ενδείξεις ότι οι επιθέσεις του Ιράν είχαν σκοπό να δείξουν αποφασιστικότητα, χωρίς να προκαλέσουν ισχυρότερα αντίποινα από το Ισραήλ», αναφέρει η UBS. Το Ιράν ενδέχεται να μην επιθυμεί μια γενικευμένη σύγκρουση, καθώς οι σύμμαχοί του στον αποκαλούμενο «Άξονα της Αντίστασης» έχουν αποδυναμωθεί, ενώ οι ΗΠΑ έχουν ενισχύσει την παρουσία τους στην περιοχή.