Project Syndicate: Ποια βήματα μπορούν να κάνουν τώρα οι αναπτυσσόμενες οικονομίες για να επιτύχουν «μεγαλύτερη δημοσιονομική αυτονομία και ελευθερία νομισματικής πολιτικής»;
Jayati Ghosh: Είναι παραπλανητικό να πούμε ότι οι αυξήσεις των επιτοκίων έχουν χαλιναγωγήσει τον πληθωρισμό. Η συσχέτιση δεν συνεπάγεται αιτιότητα. Και, στην πραγματικότητα, ενώ ο πληθωρισμός στις προηγμένες οικονομίες έχει υποχωρήσει, αυτό οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στο γεγονός ότι οι δυνάμεις που τροφοδότησαν την τελευταία περίοδο πληθωρισμού – αυξήσεις στις παγκόσμιες τιμές τροφίμων και καυσίμων, καθώς και διαταραχές της εφοδιαστικής αλυσίδας – έχουν υποχωρήσει. Οι αυξήσεις των επιτοκίων της προηγμένης οικονομίας έχουν προκαλέσει εκτεταμένες ζημιές, ειδικά στον αναπτυσσόμενο κόσμο, αν και οι ανεπτυγμένες χώρες αναμένεται να χάσουν επίσης.
PS: Πώς μπορεί να περιοριστεί κατάλληλα η δύναμη των αγροτικών επιχειρήσεων και ποιος πρέπει να αναλάβει την ηγεσία αυτής της προσπάθειας;
JG: Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι οι μεγάλες εταιρείες αγροτικών επιχειρήσεων απολάμβαναν μεγαλύτερα περιθώρια κέρδους και σημαντικά υψηλότερα έσοδα. Αλλά ο όρος «πληθωρισμός απληστίας» θα πρέπει να διατηρηθεί σε εισαγωγικά, γιατί δεν πρόκειται για μεμονωμένες εταιρείες που συμπεριφέρονται άπληστα. Αντίθετα, αντανακλά τη λειτουργία ενός παγκόσμιου συστήματος τροφίμων που έχει γίνει όλο και πιο συγκεντρωμένο και προσανατολισμένο προς τα συμφέροντα των κερδοσκοπικών μεσαζόντων, όχι τα συμφέροντα των πραγματικών παραγωγών και καταναλωτών τροφίμων. Το σύστημα τροφίμων έχει γίνει δυσλειτουργικό και με άλλους τρόπους. Εξαρτάται υπερβολικά από χημικές ουσίες, παράγει μεγάλες ποσότητες εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου και συμβάλλει στην υποβάθμιση του περιβάλλοντος.
PS: Σε έναν ιδανικό κόσμο, πώς η G20 και το ΔΝΤ θα αγκαλιάσουν, θα αντιστρέψουν ή θα επανασχεδιάσουν για να σπάσουν τον «φαύλο κύκλο του χρέους και του κλίματος» και τι κάνουν ήδη σωστά;
JG: Η αποτυχία των παγκόσμιων «ηγετών» να αντιμετωπίσουν αυτές τις προκλήσεις είναι τόσο καταθλιπτική όσο και τρομακτική, γιατί κάθε μέρα που περνά χωρίς λύση, τα προβλήματα βαθαίνουν – και γίνονται πιο δύσκολο να επιλυθούν. Μια ενέργεια που μπορεί και πρέπει να ληφθεί άμεσα είναι μια άλλη έκδοση ειδικών τραβηκτικών δικαιωμάτων – το αποθεματικό του ΔΝΤ – που θα παρείχε συναλλαγματική ρευστότητα σε χώρες που έχουν ανάγκη.
Μια δεύτερη επείγουσα επιταγή είναι η μεταρρύθμιση του παγκόσμιου φορολογικού συστήματος για να γίνει πιο δίκαιο και αποτελεσματικό. Πρώτον, πρέπει να εφαρμόσουμε ενιαία φορολόγηση των πολυεθνικών, που σημαίνει ότι κάθε χώρα φορολογεί το μερίδιό της στα κέρδη μιας πολυεθνικής, με βάση τις πωλήσεις και την απασχόληση, με τον ίδιο συντελεστή με τις τοπικές επιχειρήσεις. Δεύτερον, χρειαζόμαστε έναν παγκόσμιο ελάχιστο συντελεστή εταιρικού φόρου που να είναι αρκετά υψηλός ώστε να κάνει τη διαφορά. Τρίτον, πρέπει να διασφαλίσουμε ότι οι χώρες διατηρούν και μοιράζονται τα εθνικά τους μητρώα περιουσιακών στοιχείων, έτσι ώστε ο ακραίος πλούτος να φορολογείται κατάλληλα.
Η Τζαϊάτι Γκος είναι καθηγήτρια Οικονομικών στο University of Massachusetts Amherst και μέλος του Transformational Economics Commission του Club of Rome
