Υπήρξε κάτι που κλόνισε τον Πούτιν περισσότερο από την «προδοσία» του Πριγκόζιν
Είναι γεγονός πως εδώ και αρκετό καιρό ο Βλαντιμίρ Πούτιν δεν διανύει την καλύτερη περίοδο του. Ο πόλεμος στην Ουκρανία τον οδήγησε σε έναν αυτοεγκλωβισμό, που ακόμη κι αν δεν τον βγάλει ηττημένο, δύσκολα θα τον βγάλει νικητή. Όμως η ανταρσία του Γεβγκένι Πριγκόζιν, του αρχηγού της μισθοφορικής οργάνωσης Wagner και άλλοτε στενό συνεργάτη του Βλαντιμίρ Πούτιν, ήταν οι δύο πιο επικίνδυνες μέρες από τότε που ανέλαβε την ηγεσία επίσημα το 2000 και προκάλεσε ένα σημαντικό ρήγμα στην «πανοπλία» του ηγέτη της Ρωσίας.
Ορισμένοι εστίασαν στο ότι με τις κινήσεις του ο Βλαντιμίρ Πούτιν απέτρεψε μια αιματοχυσία στο εσωτερικό της Ρωσίας, υπενθυμίζοντας τα τραγικά γεγονότα των δύο πολέμων της Τσετσενίας. Όμως το ίδιο το γεγονός ανέδειξε τον μεγαλύτερο εφιάλτη για το ρωσικό καθεστώς: Ένας ηγέτης αδύναμος να ελέγξει τη χώρα του αποτελεί ένα θανάσιμο αμάρτημα για τη ρωσική ολιγαρχία, όπως υπογραμμίζεται σε άρθρο ανάλυση του Guardian. Ο Βλαντιμίρ Πούτιν, στο παρελθόν, έχει αποδείξει πως «δεν συγχωρεί την προδοσία». Για αυτό πολλοί διερωτώνται για τους λόγους που έδωσε αμνηστία και επέτρεψε στον Πριγκόζιν να φύγει για τη Λευκορωσία.
Πολλοί αναλυτές στη Δύση κάνουν λόγο για την «αρχή του τέλους του Βλαντιμίρ Πούτιν». «Νομίζω ότι εξασθενεί σημαντικά η θέση του Πούτιν. Είτε ανήκεις στη ρωσική ελίτ, είτε είσαι απλός πολίτης, παρακολουθείς τις εξελίξεις και λες “αν είναι δυνατόν”, ένας ιδιωτικός στρατός κατευθύνεται προς τη Μόσχα, κανείς δεν τον εμποδίζει, συνέπειες ουσιαστικά δεν υπάρχουν. Και αυτό παρότι λίγο πριν ο πρόεδρος (Πούτιν) εμφανιζόταν στην τηλεόραση και τους κατηγορούσε για ‘προδοσία’», σχολίασε στη Deutsche Welle ο Αμερικανός καθηγητής Πολιτικών Επιστημών Μπράιαν Τέιλορ, διευθυντής του Moynihan Institute of Global Affairs.
Ο Βλαντιμίρ Πούτιν αρέσκεται στους ιστορικούς παραλληλισμούς, όμως σε αυτή την περίπτωση οι αναφορές δεν είναι ευχάριστες για τον ίδιο. Τον Αύγουστο του 1991 σημειώθηκε το βραχύβιο πραξικόπημα κατά του τότε ηγέτη της Σοβιετικής Ένωσης, Μιχαήλ Γκορμπατσόφ. Διήρκεσε μόλις τρεις ημέρες όμως οι συνέπειες ήταν καταστροφικές για την τότε Σοβιετική Ένωση. Σε μια κοινωνία που ήδη μαστιζόταν από σημαντικά προβλήματα, χάθηκε κάθε εμπιστοσύνη στο καθεστώς και λίγους μήνες αργότερα, τον Δεκέμβριο του 1991, η Σοβιετική Ένωση δεν υπήρχε πια.
Εάν οι επιθέσεις με τα drones στη Μόσχα «ταρακούνησαν» τους Ρώσους, τα γεγονότα με τον Πριγκόζιν έφεραν τα τανκς μέσα στη χώρα, και μάλιστα με Ρώσους να σημαδεύουν Ρώσους. Επιπλέον έδωσαν μια τεράστια ώθηση στο ηθικό των Ουκρανώ και στερούν μια κρίσιμη στρατιωτική δύναμη από τις γραμμές του πολέμου, αυξάνοντας τις ανησυχίες για τα τεκταίνομενα στις τάξεις του ρωσικού στρατού. Επίσης ενισχύουν την ανασφάλεια στην ρωσική κοινωνία και κανείς δεν μπορεί πλέον να πει με βεβαιότητα πως ο πόλεμος δεν θα περάσει στο εσωτερικό.
Κυρίως όμως φαίνεται να κλονίζουν την κυριαρχία του Βλαντιμίρ Πούτιν. Για τον Ρώσο Πρόεδρο, όπως και για το σύστημα του Κρεμλίνου, ο πιο επικίνδυνος εχθρός είναι ο εσωτερικός. Είναι η αμφισβήτηση προς το πρόσωπό του. Και το χειρότερο, ο Πριγκόζιν διέβη τον Ρουβίκωνα καταφέρνοντας να βγει σχετικά αλώβητος. Τουλάχιστον προς ώρας.
Το δόγμα του Κρεμλίνου έχει μια βασική αρχή: «Το ένα πιόνι μπορεί να χτυπήσει το άλλο, αλλά κανείς δεν πειράζει τον Βασιλιά». Κόντρα στο προφίλ που είχε καλλιεργήσει εδώ και δεκαετίες, ο «Βασιλιάς» κινδυνεύει πλέον να αποδειχθεί «γυμνός». Τα τανκς και οι ένοπλοι στρατιώτες στους ρωσικούς δρόμους ήταν για πολλούς μια συγκλονιστική εικόνα, όμως για το Κρεμλίνο και τον Βλαντιμίρ Πούτιν μάλλον το πιο τρομακτικό ήταν οι επευφημίες προς το πρόσωπο του Πριγκόζιν. Πολίτες στα μέρη που παρέλαυνε τον αντιμετώπισαν ως ήρωα πολέμου και όχι ως προδότη, όπως τον κατήγγειλε ο Βλαντιμίρ Πούτιν, καταδεικνύοντας πως η υποστήριξη στο «ιερατείο» του Πούτιν μειώνεται, όπως σημειώνει το Politico. Ακόμη και εάν τα βασικά πυρά εξαπολύονται κατά του υπουργού Άμυνας, Σεργκέι Σόιγκου, και του γενικού διοικητή του πολέμου στην Ουκρανία, Βαλέρι Γκερασίμοφ, ο Πούτιν προφανώς δεν μένει αλώβητος.
Η αδυναμία του Πούτιν να «τιμωρήσει» τον Πριγκόζιν και τους μαχητές του, στους οποίους έδωσε αμνηστία, εκλαμβάνεται από πολλούς ως ταπείνωση. Για αυτό δεν είναι λίγοι οι αναλυτές που εκτιμούν πως το θέμα δεν έχει τελειώσει, όπως αναφέρεται σε άρθρο – ανάλυση του Guardian. Εξάλλου οι ρωσικές αρχές αφήνουν να διαρρεύσει πως ο επικεφαλής του ρωσικού μισθοφορικού στρατού Βάγκνερ παραμένει υπό έρευνα από την Ομοσπονδιακή Υπηρεσία Ασφαλείας (FSB).
Ο Όουεν Μάθιουζ, συγγραφέας του βιβλίου «Overreach: The Inside Story of Putin’s War Against Ukraine», εκτιμάει σε άρθρο του στο Spectator πως εν τέλει «ο Πριγκόζιν έκανε τον Πούτιν πιο επικίνδυνο από ποτέ». Η γνωστή ρήση με το πληγωμένο «θηρίο» αναμφισβήτητα έχει βάση. Το ερώτημα είναι εάν τελικά ο ηγέτης της Ρωσίας παραμένει το «θηρίο» που ήταν στο παρελθόν.
Την ίδια στιγμή, όπως έχει επισημανθεί σε προηγούμενες αναλύσεις, επιβεβαιώθηκε με τον πιο ηχηρό τρόπο πως οι φιλοδοξίες του αρχηγού της Βάγκνερ δεν σταματούν στα πεδία των μαχών. Σε αυτή τη φάση δεν μπορεί να εκτιμηθεί κατά πόσο η απόπειρα πραξικοπήματος εξυπηρέτησε τις πολιτικές του επιδιώξεις, όμως αυτό που τουλάχιστον φάνηκε είναι πως έχει αποκτήσει σημαντικό έρεισμα στη ρωσική κοινωνία.
Το «τέρας που δημιούργησε ο Πούτιν τώρα τον δαγκώνει» ανέφερε με νόημα ο Ύπατος Εκπρόσωπος της ΕΕ Ζοζέπ Μπορέλ για τον ρώσο ηγέτη που έχει αναδειχθεί στον απόλυτο εχθρό της Δύσης. Όμως το ευρωπαϊκό μπλοκ – και όχι μόνο – γνωρίζει πως μια αποσταθεροποίηση της Ρωσίας θα ήταν εξαιρετικά επικίνδυνη. Αξιωματούχοι και αναλυτές έχουν εκφράσει – επίσημα και ανεπίσημα – σοβαρές ανησυχίες για το ενδεχόμενο κατακερματισμού μιας τόσο κομβικής χώρας με το μεγαλύτερο οπλοστάσιο πυρηνικών όπλων.
