Μπορεί να έχουμε ένα από τα μεγαλύτερα ακτοπλοϊκά δίκτυα στην Ευρώπη, αλλά κοινή πεποίθηση είναι ότι δεν έχουμε λιμάνια, ιδίως επιβατικά. Πολλές φορές έχουμε γίνει μάρτυρες στα μέσα κοινωνικών δικτύων «ηρωικών» προσπαθειών των πλοιάρχων να «δέσουν» τα πλοία σε λιμάνια του Αιγαίου όταν πνέουν δυνατοί άνεμοι. Επιβάτες «πηδούν» την τελευταία στιγμή στον καταπέλτη μούσκεμα για να επιβιβαστούν, αυτοκίνητα εξέρχονται από τα γκαράζ των πλοίων με ταχύτητα για να καταφέρουν να «φτάσουν» στον προβλήτα, εκατοντάδες επιβάτες περιμένουν μέσα στον ήλιο το πλοίο να έρθει.
Υπεύθυνα για τα περισσότερα λιμάνια των νησιών είναι τα λιμενικά ταμεία, με τους ακτοπλόους να υποστηρίζουν ότι ενώ εισπράττουν πολλά χρήματα από τα λιμενικά τέλη δεν τα αξιοποιούν για αυτό ακριβώς που συγκεντρώνονται, τη βελτίωση των λιμενικών υποδομών, αλλά σε αλλότρια έργα.
Αποκαλυπτική είναι και η έκθεση των πλοιάρχων που μεταξύ άλλων καταγράφουν ελλείψεις σε προσκρουστήρες, δέστρες, ελλείψεις ειδικών φανών, μέχρι και μικρότερους προβλήτες από το μήκος των πλοίων. Στη Σούδα οι πλοίαρχοι ανέφεραν ότι ο προβλήτας όπου ελλιμενίζεται το πλοίο έχει μήκος 160 μέτρα, ενώ το μήκος του πλοίου είναι 214 μέτρα. Επίσης υπάρχει έλλειψη σύγχρονου επιβατικού σταθμού. Πρόκειται για δύο έργα που μόλις πριν από έναν μήνα «πέρασαν» από τη Διυπουργική Κυβερνητική Επιτροπή Συμβάσεων Στρατηγικής Σημασίας, ώστε να ωριμάσει πολύ γρήγορα ο διαγωνισμός και να ολοκληρωθεί το έργο στο τέλος του 2025.
Στο λιμάνι της Τήνου, χρόνια τώρα, ζητούν ακτοπλόοι και πλοίαρχοι την επανεξέταση μελέτης κατασκευής νέου λιμενοβραχίονα, ο οποίος θα πρέπει να κατασκευαστεί νοτιότερα από τον υπάρχοντα, ώστε να μεγαλώσει η λιμενολεκάνη. Στον Πειραιά, αν και ο ΟΛΠ υποστηρίζει ότι το λιμάνι διαθέτει τέσσερις κατάλληλα εξοπλισμένους επιβατικούς σταθμούς, οι ακτοπλόοι επισημαίνουν την έλλειψη σύγχρονων επιβατηγών σταθμών, ώστε να γίνεται οργανωμένα η επιβίβαση και η αποβίβαση επιβατών, και όχι άνθρωποι και αυτοκίνητα να συνωθούνται έξω από τα πλοία. Επίσης αναγκαία είναι η εφαρμογή του ISPS (κανονισμός ασφαλείας) που δεν εφαρμόζεται κ.λπ.
Παρεμβάσεις. Την κατάσταση των λιμανιών αναγνώρισε εμμέσως πλην σαφώς και ο υπουργός Ναυτιλίας Χρήστος Στυλιανίδης, σημειώνοντας σε πρόσφατο σεμινάριο εξειδίκευσης για τον «Οδηγό εκπόνησης μελετών σκοπιμότητας για τα λιμενικά έργα» (Ιδρυμα Ευγενίδου, 28-3-2024) ότι απαιτούνται επαρκείς και σύγχρονες λιμενικές υποδομές. Ακριβώς γι’ αυτό, στην τρέχουσα προγραμματική περίοδο του ΕΣΠΑ 2021-2027, έχουμε δώσει ιδιαίτερη βαρύτητα σε αυτόν τον τομέα. Η δράση «Ανάπτυξη νησιωτικών λιμενικών υποδομών» – που έχει ενταχθεί στο Τομεακό Πρόγραμμα «Μεταφορές 2021-2027» του υπουργείου μας – περιλαμβάνει κρίσιμες παρεμβάσεις σε πάνω από 30 λιμένες εκτός του Διευρωπαϊκού Δικτύου Μεταφορών. Από τα Διαπόντια Νησιά έως το Καστελλόριζο και από τη Γαύδο έως τη Σαμοθράκη.
Στόχος αυτών των παρεμβάσεων είναι η αναβάθμιση της ασφάλειας και της ποιότητας των λιμενικών υπηρεσιών που παρέχονται. Τέλος, ο Σύνδεσμος Επιχειρήσεων Επιβατηγού Ναυτιλίας ζητά επικαιροποίηση του πλαισίου λιμενικής διακυβέρνησης για την επένδυση των λιμενικών τελών και των δικαιωμάτων που καταβάλλουν οι επιβάτες και οι πλοιοκτήτριες εταιρείες.
