Πριν από δύο χρόνια μαινόταν μια έντονη συζήτηση μεταξύ των κεντρικών τραπεζών και άλλων οικονομολόγων: πρέπει οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής να προχωρήσουν σε αυστηροποίηση της πολιτικής σε ένα περιοριστικό πλαίσιο για να αποτραπεί ο υπερβολικός πληθωρισμός να γίνει μόνιμος; Ο πληθωρισμός στην ευρωζώνη έχει πλέον μειωθεί τόσο γρήγορα όσο είχε εκτιναχθεί. Τελικά τα «περιστέρια» είχαν δίκιο; Σε κάποιο βαθμό, ναι. Αλλά δεν έχουν απόλυτο δίκιο, κατά την άποψή μας.
Η συζήτηση «παροδικός» έναντι «κινδύνου μόνιμου» πληθωρισμού υπέφερε πάντα από ένα σημαντικό ελάττωμα. Πολλοί παρατηρητές απέτυχαν να διακρίνουν ξεκάθαρα μεταξύ μιας μακροχρόνιας επιστροφής του πληθωρισμού σε λιγότερο χαμηλά επίπεδα, με γνώμονα την προσφορά, και της ανάλυσης της επίδρασης των προσωρινών κραδασμών στην ισορροπία προσφοράς και ζήτησης στον απόηχο της πανδημίας και της επίθεσης της Ρωσίας στην Ουκρανία.
Η αύξηση του κόστους εισροών και μεταφοράς που σχετίζεται με την πανδημία, και η ακόμη πιο δραματική άνοδος των τιμών της ενέργειας και των τροφίμων που προκλήθηκε από την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία φαίνεται να προκάλεσαν κάτι περισσότερο από μια προσωρινή έκρηξη πληθωρισμού. Παραμένει επίσης πιθανό ότι, με τρόπο τυπικό για τις ευρωπαϊκές αγορές εργασίας με ισχυρά συνδικάτα, η καθυστερημένη αντίδραση των μισθών στον ονομαστικό πληθωρισμό θα υποχωρήσει μόλις οι εργαζόμενοι ανακτήσουν σημαντικό μέρος της αρχικής απώλειας της πραγματικής αγοραστικής τους δύναμης.
Ο πληθωρισμός δεν θα επιστρέψει στα ασυνήθιστα χαμηλά ποσοστά πριν από την πανδημία, κατά την άποψή μας. Μια μακροπρόθεσμη διαρθρωτική ανοδική τάση στις υποκείμενες πληθωριστικές πιέσεις θα φροντίσει για αυτό.
Για μεγάλο χρονικό διάστημα, η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ) και άλλοι φορείς χάραξης πολιτικής δεν μπορούσαν να αναγνωρίσουν την επιστροφή σε μια πιο φυσιολογική τάση πληθωρισμού. Ορισμένοι από αυτούς μάλιστα υποστήριξαν ότι ένα αυξανόμενο ποσοστό συνταξιούχων στον πληθυσμό θα οδηγούσε σε χαμηλότερο παρά σε υψηλότερο πληθωρισμό, παρόλο που οι συνταξιούχοι εξακολουθούν να συμβάλλουν στη ζήτηση ενώ δεν παρέχουν πλέον αγαθά ή υπηρεσίες. Η ΕΚΤ δίστασε πάρα πολύ καιρό πριν αρχίσει να ομαλοποιεί την πολιτική μετά την έκτακτη ανάγκη της πανδημίας. Εχοντας χάσει την τάση, η ΕΚΤ μπορεί τώρα να έκανε το αντίθετο λάθος, να μην αναγνωρίσει πλήρως τον παροδικό χαρακτήρα της βραχυπρόθεσμης εκτίναξης του πληθωρισμού που οφείλεται σε σοκ.
Οι πιέσεις στις τιμές πιθανότατα θα είχαν υποχωρήσει σχεδόν τόσο γρήγορα όσο τους τελευταίους 12 μήνες, εάν η ΕΚΤ είχε σταματήσει σε επιτόκιο καταθέσεων 3,5% αντί 4%. Ωστόσο, η ανάλυσή μας περιέχει επίσης μια προειδοποίηση: εάν ο δομικός πληθωρισμός δεν σταθεροποιηθεί γύρω στο 2% τα επόμενα χρόνια, η ΕΚΤ πιθανότατα θα είναι πιο απρόθυμη να χαλαρώσει την πολιτική τόσο νωρίς και σημαντικά όσο πιστεύουν σήμερα οι αγορές.
Ο Χόλγκερ Σμίντινγκ είναι επικεφαλής οικονομολόγος της επενδυτικής τράπεζας Berenberg
